Ülkemizde gıda etiketlerine ilişkin kurallar, Avrupa Birliği ile uyumlu olarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.
Yönetmelikle, gıda etiketlerinde yer alması gereken zorunlu bilgiler, gıda hakkında tüketicinin doğru bilgilendirilmesi, etiketlemeye ilişkin genel kurallar ve gereklilikler ile işletme sorumlulukları düzenlenmiştir.
Bakanlığımızca yürütülen resmi kontrollerde yapılan tespitler ile tüketicilerimizden gelen şikayetler doğrultusunda; tüketicilerin bilgi gereksinimlerinin karşılanması, doğru bilgilendirmenin sağlanması, gıda okuryazarlığının arttırılması ve tüketicilerin en üst düzeyde korunması amacıyla, Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde bir değişiklik yapılmıştır.
Değişiklik ile gıda etiketlerinin daha kolay okunması, bazı gıdalarda tüketiciyi yanıltıcı görsellerin, isimlerin ve ifadelerin kullanımının engellenmesi, gıda okuryazarlığının desteklenmesi ve tüketicinin korunması amaçlanmıştır.
Yapılan değişiklikle, gıda işletmecilerinin gıdanın adını yazarken seçecekleri temel görüş alanı için Yönetmelikte var olan tanım güncellenmiştir. Bu sayede gıdaların adının etikette nereye yazılacağı noktasında uygulamada birliktelik sağlanacaktır.
Diğer bir değişiklik ise gıdanın adı ve ürün net miktarının, tüketicinin gıda satın alırken etikete baktığı anda ilk bakışta görebileceği temel görüş alanında yazılması zorunlu hale getirilmiştir.
Tüketicilerin yanıltılmasının engellenmesi için gıdanın adının etiket üzerinde temel görüş alanına, bütün yazı karakterleri aynı renk, aynı büyüklük, aynı tip ve stilde olacak şekilde yazılması zorunlu olacaktır.
Ayrıca değişikle gıdanın adının, tüketici tarafından kolayca okunmasına olanak sağlayacak şekilde gıda ambalajının arka plan renginden kolayca ayrılabilecek farklı bir renkte yazılacaktır.
Bu sayede, tüketicimiz tarafından birbirine benzeyen gıdaların satın alınması esnasında gıdanın adı kolayca görüleceğinden, tüketicinin doğru bilgilenmesi sağlanmış olacaktır.
Ayrıca yapılan değişikle, alkol, şeker veya tatlandırıcı içeren ürünlerde, bu bilgileri diğer bilgilerden açıkça ayıran bir yazı veya yazım şekli vasıtasıyla (örneğin; punto, stil veya arka plan rengi aracılığıyla) yazılması zorunlu hale getirilmiştir.
Yapılan bu değişikle alkol, şeker veya tatlandırıcı konusunda hassasiyeti olan tüketicilerimiz gıdanın bu bileşenleri içerip içermediği hakkında daha kolay bilgi sahibi olabilecektir.
Gayrimüslim vatandaşlarımız ve ülkemizi ziyaret eden turistlere yönelik üretilen domuz içeren ürünlerde, bu bilginin tüketicinin ilk bakışta göreceği ve fark edeceği şekilde temel görüş alanında gıdanın adının hemen yanında yazılması zorunlu hale getirilmiştir.
Diğer önemli bir değişiklik ise üretiminde gıda bileşeni yerine tamamen o bileşe ait aroma verici kullanılan bir gıdanın etiketinde, aromayla ilgili gerçek gıda görselin kullanılması yasaklanmıştır. Bu tür ürünlerde sadece temsili görsel kullanılmasına izin verilerek, gıdanın “aromalı" olduğunun temsili görselin bulunduğu her yerde yazılması zorunlu hale getirilmiştir.
Bu değişiklikle, meyve-sebze, baharat gibi gıdaları içermediği halde sadece bunların aromasının kullanıldığı ürünlerde, meyve-sebze, baharat gibi gıdaların orijinal görseli kullanılarak ürün içeriğinde gerçek meyve veya sebze varmış algısı engellenerek tüketicinin yanıltılması önlenecektir.
Yönetmelik değişikliğiyle, birbiriyle karıştırılabilecek bir gıdanın adında ve etiketinde, özelliklerini taşımadığı başka bir gıdanın adı kullanılarak, “…. tadında", “… lezzeti", “….keyfi" vb. ifadeler kullanılması yasaklanmıştır.
Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle, örneğin tereyağı aroması eklenmiş margarinde, tereyağı tadında, tereyağı lezzeti, tereyağı keyfi vb. ifadeler veya kokolinde, çikolata tadında, çikolata lezzeti, çikolata keyfi vb. ifadeler veya yenilebilir sütlü buzlu gıdalarda, dondurma keyfi, dondurma lezzeti vb. ifadeler kullanılamayacaktır.
Gıda işletmecilerinin yapılan değişikliklere uyum sağlaması amacıyla basılı ambalajlarının israfının önlenmesi için mevcut Yönetmeliğe uygun etiketli ürünleri 31 Aralık 2026 tarihine rafta bulunabilmesi için geçiş süresi tanınmıştır.
Ayrıca Yönetmelikte yapılan bir başka değişikle, Yönetmelikle belirlenen kuralların açıklanması ve ilgili tüm paydaşlar için yol gösterici olması amacıyla etiketleme kurallarına ilişkin Bakanlık tarafından hazırlanacak Etiketleme Kılavuzuna da uyum sağlanması zorunlu hale getirilmiştir.
Bundan önce olduğu gibi bundan sonraki süreçte de gıda güvenilirliğinin temin edilerek, tüketici sağlığının ve tüketici menfaatlerinin korunması, haksız rekabetin önlenmesi amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığımızın çalışmaları aralıksız devam edecektir.
Yönetmelik değişikliği için tıklayınız.