2020-2022 yılları arasında yürütülen, Bakanlığımızın sahibi ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM)'nin yüklenicisi olduğu "Yerüstü Sularında Mikroplastikler, Etkileri ve Kontrol Yöntemleri Projesi" Sonuç Değerlendirme Toplantısı 22.12.2022 tarihinde TÜBİTAK Feza Gürsey Konferans Salonu'nda gerçekleştirildi.
Söz konusu Toplantıya, Bakanlığımız Su Yönetimi Genel Müdürü Sayın Afire SEVER, Su Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Sayın Mustafa UZUN ile Su Yönetimi Genel Müdürlüğü personelinin yanı sıra, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Başkan Yardımcısı Sayın Prof. Dr. Burcu ÖZSOY ile proje ekibi ve danışman akademisyenler tarafından katılım sağlanmıştır. Ayrıca, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Bölge Müdürlükleri, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Belediyeler, Su ve Kanalizasyon İdareleri ile çeşitli üniversitelerden akademisyenler tarafından katılım sağlandı.
Su Yönetimi Genel Müdürü Sayın Afire SEVER açılış konuşmasında; Türkiye'de ve evrensel düzeyde su yönetimine katkıda bulunabilmek için elimizde var olanın tespitini iyi yapmamız gerektiğini ifade etti. Sayın SEVER, 2021 yılında yapılan çalışmalar neticesinde; yıllık 112 milyar m3 kullanılabilir suyumuzun olduğunu ve bunun %77 oranında tarım, % 23 oranında ise içme suyu ve sanayi olarak paylaşıldığını, ülkemizde halihazırda kişi başına düşen su miktarının 1323 litre olduğunu ancak iklim değişikliğinin etkileri, nüfustaki, sulama suyu ihtiyacındaki ve sanayi su ihtiyacındaki artış ile birlikte çok yakın zamanda bunun 1000 litreye düşeceğini belirtilerek kirletici kaynaklarının tespitinin, kirliliği önlemenin, suyu verimli kullanmanın önemini vurguladı.
Sayın Afire SEVER konuşmasının devamında; su ve gıda arzında güvenliğin sağlanabilmesinin suyu verimli kullanmaya, su kaynakları üzerindeki baskıların azaltılmasına, su kalitesinin korunmasına bağlı olduğunu belirterek su kalitesini etkileyen baskılardan bir tanesinin de mikroplastikler olduğunu vurguladı. Mikroplastiklerin hayatımızın her alanında var olduğunu belirten SEVER, kullanım oranını ne kadar azaltırsak, suyu ne kadar verimli kullanırsak geleceğe o kadar hizmet edeceğimizden bahisle suda sıfır israf ve sıfır atık için tüm katılımcılardan gayretlerini esirgememelerini istedi.
Toplantıda gerçekleştirilen sunumlarda; TÜBİTAK MAM'dan Dr. Leyla G. TOLUN tarafından Deniz Çöpleri: Uluslararası Politikalar, Stratejiler ve Ulusal İzlemesi konusunda aktarım yapıldı, sonrasında proje yürütücüsü Dr. İbrahim TAN tarafından proje hakkında genel bilgiler ile proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar ve mikroplastiklerin üzerine adsorbe olan kimyasallara ilişkin çalışma sonuçları aktarıldı.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinden Doç. Dr. Ülgen AYTAN tarafından analiz çalışmalarının sonuçları ile pilot alanlar özelinde mikroplastik türlerinin, renklerinin dağılımları ve mevsimsel olarak örnekleme noktalarındaki sonuçların değişimleri aktarıldı.
Son olarak, Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinden Dr. Olgaç GÜVEN tarafından kontrol yöntemlerine ilişkin sunum yapılarak, proje kapsamında elde edilen analiz sonuçlarının değerlendirmesi neticesinde pilot alanlar özelinde mikroplastik kirliliğinin önlenmesine yönelik olarak kısa, orta ve uzun vadede yapılabilecekler aktarıldı.
Projeye ilişkin genel bilgilendirmelerin ardından katılımcılarla birlikte, proje ile ilgili soruların cevaplandırıldığı ve birlikte yapılacak çalışmalarda karşılıklı verilebilecek katkıların ortaya konulduğu soru-cevap ve değerlendirme bölümü ile toplantı sonlandırıldı.
Proje ile, yerüstü sularında bulunan mikroplastik kirliliğinin boyutları ortaya konulmuş, miktarları ve kompozisyonları belirlenmiştir. Mikroplastiklerin üzerine adsorbe olan kimyasallar tespit edilmiş, su-sediman ve biyotadaki akıbeti ile sucul ekosistem üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Mikroplastiklerin üzerine adsorbe olan kimyasalların analizi yapılmış ve mikroplastiklerin polimer türleri tespit edilmiştir.
Belirlenen kontrol yöntemleri ışığında mikroplastik kirliliği ile mücadele edilmesine katkı sağlanacak ve mikroplastiklerin örneklenmesi, analizi ve kalite kontrolüne ilişkin hazırlanan rehber doküman ile yapılacak çalışmalara altlık oluşturulmuş olunacaktır.
Proje çıktılarından faydalanılarak "Mikroplastik Kirliliğinin Önlenmesi Sürecinde Uygulanması Önerilen Kontrol Yaklaşımları" geliştirilerek kısa orta ve uzun vadede alınması gerekli tedbirlere ilişkin öneriler belirlenmiştir. Belirlenen öneriler ilgililere gönderilerek takibi yapılacaktır.
