Ülkemizdeki 25 nehir havzasından biri olan Gediz Havzası'nda Manisa, Kütahya, Uşak, İzmir, Denizli, Aydın ve Balıkesir illerinin bir kısmı yer almaktadır. Gediz Havzasındaki nüfus artışı, sanayileşme, yoğun tarımsal faaliyetler su kaynakları üzerinde miktar ve kalite baskısı oluşturuyor. Ayrıca son yıllarda iklim değişikliği sebebiyle sıklığı artan taşkın ve kuraklık afetleri can ve mal güvenliğini tehdit ediyor, hem su kaynaklarını hem de beşeri faaliyetleri olumsuz etkiliyor.
Havzadaki bütün su kaynaklarının miktar ve kalite bakımından iyileştirilmesi, iyi su durumuna ulaşılması buna bağlı olarak insan sağlığı ve ekosistemin korunması, taşkın ve kuraklık etkilerinin azaltılarak risk yönetimine geçilmesi, mevcut su potansiyelinin sektörler arasında adil bir şekilde dağıtılması ile refah seviyesinin arttırılması maksadıyla Su Yönetimi Genel Müdürlüğünce Gediz Havzasında hazırlanan “Nehir Havza Yönetim Planı, Sektörel Su Tahsis Planı, Taşkın Yönetim Planı ve Kuraklık Yönetim Planı" Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu'nda onaylanarak yürürlüğe girdi. Havza ölçeğinde hazırlanan ve uygulaması devam eden söz konusu dört planın “Gediz Havzası Eylem Planı" adı altında entegre edilmesiyle daha etkin bir su yönetimi sağlanmış olacak.
Gediz Havzası Eylem Planı ile havzadaki su kirliliğinin vakit kaybedilmeden önlenmesi, su kaynaklarımıza yönelik belirlenen “iyi su durumu" hedefine ulaşılması, taşkın ve kuraklık afetlerinden kaynaklı zararların azaltılması, mümkün olan durumlarda afetlerin önüne geçilmesi ve sektörel su tahsisinin adil bir şekilde yapılması sağlanmış olacak. Eylem Planı ile “Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2023-2033)" hedeflerine ulaşılmasına da önemli bir katkı sağlanmış olacak.
Ayrıca plan kapsamında yaklaşık 2 milyon vatandaşımızın yaşadığı havzanın tamamında kentsel atıksu arıtımı, katı atıkların düzenli bertarafı, sanayi kaynaklı kirliliğin giderilmesi, iyi tarım uygulamaları ile tarımsal kaynaklı kirliliğin azaltılması, suyun verimli ve etkin kullanılması, arz-talep dengesi dikkate alınarak gıda güvenliğinin sağlanması, taşkın ve kuraklığın olumsuz etkilerinin azaltılması hedeflerine ulaşılacak.
Gediz Havzası Eylem Planı çerçevesinde;
- 7 yerleşim yeri için yeni Atıksu Arıtma Tesisi yapılacak.
- 15 yerleşim yeri için Paket Atıksu Arıtma Tesisi yapılacak.
- 26 yerleşim yeri için Kanalizasyon altyapısının inşaatı yapılacak.
- Mevcut ve Planlanan 19 adet Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi için Mikrokirleticilerin Giderimine Yönelik Kimyasal Arıtma yapılacak.
- 21 adet merkezi fosseptik uygulaması yapılacak
- Endüstriyel Tesislerde Mikrokirletici Giderimi Sağlayan 46 adet Atıksu Arıtma Tesisi kurulacak.
- Endüstriyel Tesislerde Nütrient Giderimi Sağlayan 6 adet Atıksu Arıtma Tesisi kurulacak.
- Zeytinyağı üretimi yapan 15 tesiste proses değişimi sağlanarak üretilen atıksu miktarı %75, kullanılan su % 63 oranında azaltılacak.
- Zeytincilik işletmelerinde oluşan atıklardan enerji üretilmesi kapsamında 4 adet gazlaştırma tesisi kurulacak.
- Turgutlu OSB için atıksu arıtma tesisi yapılacak.
- 2 adet yeni Düzenli Katı Atık Depolama Sahası kurulacak.
- 81 adet Düzensiz Depolama Sahası Rehabilitasyonu yapılarak olumsuz çevresel etkileri ortadan kaldırılacak.
- Alıcı Ortam Bazlı Deşarj Limitlerine geçilecek.
- Taşkın yönetimi tedbirleri kapsamında;
- 152 köprü ve menfez yeniden düzenlenecek.
- 68 akarsuda yatak düzenlemesi yapılacak.
- 9 derede yatak temizliği yapılacak.
- Farkındalık oluşturmak amacıyla taşkınların izlerinin işaretlenmesi ve korunması sağlanacak.
- Taşkın Erken Uyarı Sistemi kurulacak.
- Yeşil çatı, bitkili yağmur hendeği, geçirgen kaldırım, geçirgen asfalt, yağmur tankı, biyotutma ve sızdırma havuzları gibi yeşil altyapı tedbirleri alınacak.
- Sudan kaynaklı afetler ile ilgili eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri ile halkın ve kurumların farkındalığı artırılacak.
- İyi Tarım Uygulamaları kapsamında;
- 80 adet su kütlesinde Yeşil Kuşak Uygulaması yapılacak.
- 73 adet yerleşim yeri için gübre çukuru uygulaması yapılacak.
- 178 su kütlesinde Teraslama Uygulaması yapılacak.
- Kademeli Sayaç Uygulaması kapsamında 26 adet yeraltı suyu kuyusuna sayaç takılarak su kullanımları kontrol altına alınacak.
- 4 adet alanda Yeraltı Suyu Yapay Besleme uygulaması yapılarak yeraltı su seviyelerine katkıda bulunulacaktır.
- 19 Belediyede İçmesuyu Şebekelerinde Kayıpların Önlenmesi için çalışmalar yapılacak.
- 5 adet Tarımsal Sulama Sisteminde Yenileme ya da Rehabilitasyon Uygulamaları yapılarak suyun verimli kullanımı sağlanacak.
- 11 Organize Sanayi Bölgesinde kullanılan suyun proses suyu olarak geri kazanımı sağlanacak.
- Plastik / Mikroplastik kirliliğinin azaltılması/kontrolü kapsamında çalışmalar yapılacak.
- Havzada kurak dönemlerde su potansiyelinde azalma olması sebebiyle karşılaşılacak risklerin önüne geçmek için 2040 yılına kadar tüm kuraklık olasılıkları göz önünde bulundurularak yapılan su tahsis planlaması ile içme ve kullanma suyu, çevresel su ihtiyacı, tarım, sanayi vb. 12 sektörün su ihtiyacı karşılanabilecek.
- Kurak dönemlerde kullanılabilir su miktarı belirgin ölçüde azaldığında; kısıtlı sulama, optimum bitki deseni ve sulama-zaman planlaması marifetiyle tarım sektörünün talebi asgari su ile azami gelir hedefi doğrultusunda karşılanacak.
- Havzada arz/talep dengesi gözetilerek sektörlere yapılacak su tahsisi sayesinde yaklaşık 6 milyar TL gelir artışı sağlanabilecek.
Gediz Havzası Eylem Planına ulaşmak için tıklayınız.
Konuyla İlgili Ulusal Basın Videoları
Video 1
Video 2