PROJE VE EĞİTİM PROGRAMI HAKKINDA GENEL BİLGİ
Topraklarımızı tanıyarak, potansiyelini bilerek doğru kullanmak çok önemlidir. Kaynak yönetiminde potansiyeline uygun doğru kullanım şekillerinin belirlenebilmesi için ülke bütününde Arazi Kullanım Planlaması'na ihtiyaç bulunmaktadır. Doğal kaynakların plansız kullanımı, ekolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel sorunlar yaşanmasına neden olmakla birlikte sürdürülebilir kalkınmanın tehlikeye girmesine neden olmaktadır. Özellikle arazi kullanım planlamasına dayalı olmayan arazi kullanımları, birbirlerine komşu durumda olan sektörleri çatışır duruma getirebilmektedir.
5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun 10'uncu maddesinde "Arazi kullanım plânları ile ülkesel ve bölgesel plânlamalara temel oluşturan ve diğer fizikî plânlamalara veri teşkil eden; su potansiyeli, toprak veri tabanı ve haritaları esas alınarak çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesi doğrultusunda toprağın niteliği, arazinin yeteneği ve diğer arazi özellikleri gözetilerek uygun arazi kullanım şekilleri belirlenir." Amir hükmü ile Arazi Kullanım Planlarının hazırlanması emredilmektedir.
Bu kapsamda; 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun 10, 13 ve 14'ncü maddelerinin verdiği sorumluluklar nedeniyle mevcut veri kaynakları kullanılarak, Türkiye bütününde Arazi Kullanım Planlarının (AKUP) yapılması amaçlanmıştır. 1/25 000 ölçekli Arazi Kullanım Planı hazırlanması ile; Mutlak Tarımsal Niteliği Korunacak Alanların tespit edilerek geriye kalan tarımsal potansiyeli düşük özellikteki arazilerin tarım dışı kullanım amacıyla alternatif olarak tespit edilmesi, Büyük Ovaların arazi kullanım durumlarının belirlenmesi böylece tarım dışı kullanım taleplerinin, tespit edilen alternatif alanlara yönlendirilmesi ve tarım arazileri üzerindeki tarım dışı baskısının azaltılması, ayrıca tarım alanları ile ilgili istatistiki bilgilerin kalitesinin arttırılması hedeflenmektedir.
Arazi Kullanım Planı çalışmalarında, Bakanlığımızın uhdesinde olan ve ilgili birimler ile diğer Kurumların ürettiği resmi olarak temin edilen; Genel Müdürlüğümüzün 1/25 000 ölçekli BTG (Büyük Toprak Grubu) ve 1/5 000 ölçekli LPIS (Arazi Parsel Tanımlama Sistemi) verileri, Tarım Arazileri Değerlendirme ve Bilgilendirme Portalı'daki (TAD Portal) Büyükova Sınırlarına ait veriler, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü'nden alınan mera alanları, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nden alınan sulanan alanlar, Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden alınan Yağış Yüzeyleri Haritası, tarım parselleri ile ilgili TAKBİS verileri kullanılmıştır.
27.11.2020 tarihli Bakanlık Makam Oluruna istinaden; 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 10, 13 ve 14'üncü maddeleri gereğince, yukarıda sayılan veri kaynakları kullanılarak 81 il ve 922 ilçe sınırları esas alınarak ülke bütününde 1/25 000 ölçekli Taslak Arazi Kullanım Planı (AKUP) Sayısal Verileri (.gdb, .mxd), Plan Lejantı ve Plan Raporu Başkanlığımız teknik personeli tarafından belirlenen metodolojiye göre hazırlanmış ve araziye uygunluğu ile taslak plan notlarının uygulamaya uygunluğunun il müdürlükleri teknik personeli tarafından kontrolünün yapılması amacı ile İl Tarım ve Orman Müdürlüklerine gönderilmiştir.
GIS tabanlı olan bu sayısal verilerin kontrol işlemleri aşamasında, İl Müdürlüğü teşkilatının talebi üzerine, açık kodlu bir yazılım olan QGIS programının kullanımı ve uzaktan algılama yöntemleri ile sayısal verilerin değerlendirilmesi eğitimi planlanmış ve uygulanmıştır. Bu eğitim programı; 30.06.2021 tarih ve 31527 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Tasarruf Tedbirleri konulu 2021/14 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'ne istinaden çevrimiçi olarak il müdürlüklerinden kontrol ünitesinde görevli teknik personelin katılımı ile uygulanmıştır. Ayrıca Merkez teşkilatı teknik personeline ileri seviye QGIS programı kullanımı eğitimi yüz yüze olarak uygulanmıştır.
Başkanlığımız tarafından uygulanan bu kapasite geliştirme çalışmasının il müdürlüklerinin birçok iş ve işlemlerinde fayda sağlayacağı düşünülmektedir.