Gıda Güvenilirliğinde Risk Değerlendirme ve Risk İletişimi Üzerine BfR Yaz Akademisi 

Risk Değerlendirme Daire Başkanlığı personeli tarafından yürütülen bilimsel sekretarya görevi kapsamında, mesleki bilginin yanı sıra dünyada da yeni bir yaklaşım olan risk değerlendirmenin tüm aşamalarının genel olarak ve konuya göre (kimyasal, mikrobiyolojik, beslenme) nasıl uygulanması gerektiğinin bilinmesi gerekmektedir. Bu amaçla, daha önce temel seviyedeki eğitimlere katılarak başlangıç eğitimlerini almış olan iki personel, BfR (Almanya Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü) tarafından 27 Haziran – 8 Temmuz 2016 tarihleri arasında Berlin/Almanya’da düzenlenen ve ileri düzeyde bir eğitim olarak planlanan “Gıda Güvenilirliğinde Risk Değerlendirme ve Risk İletişimi Üzerine Yaz Akademisi”ne katılım sağlamıştır.

BfR Yaz Akademisi süresince, gıda güvenilirliğinde risk değerlendirme ve risk iletişimi konularında teorik bilgiler verilmiş ve bunun yanı sıra uygulamalı çalışmalar yaptırılmıştır. Pratiğe yönelik uygulamalı çalışmalarda, mikrobiyolojik ve kimyasal risk değerlendirme (bulaşanlar, pestisit kalıntıları, gıda ile temas eden materyallerden gıdaya madde geçişi)  konularına odaklanılmıştır. Eğitim kapsamında ele alınan konular, programdaki sıralamaya göre aşağıdaki başlıklarda toplanmıştır:

- Risk değerlendirmeye giriş ve Almanya ve Avrupa’da gıda güvenilirliği alanında yasal ve kurumsal altyapı

- Maruz kalmanın değerlendirilmesi: Giriş, metotlar ve modeller, konsantrasyon verilerinin üretilmesi, beslenme ile ilgili değerlendirme metotları

- Entegre risk yönetimine yönelik sörvey, müdahale ve değerlendirme; gıda kaynaklı enfeksiyonlar ve intoksikasyonlar; uygulamalı çalışma

- Küresel veriler, uluslararası salgınlar ve işbirliği, koordinasyon ve iletişimin önemi; antimikrobiyal direnç; BfR ziyareti

- Maruz kalmanın değerlendirilmesinde kullanılan modeller; risk iletişimine giriş; uygulamalı çalışmalar

- Gıdalarda bulunan arsenik hakkında uygulamalı risk değerlendirme çalışması

- Pestisitler hakkında uygulamalı risk değerlendirme çalışması

- Tehlikenin tanımlanması ve tehlikenin niteliklerinin belirlenmesi/subkronik çalışmalar; tehlikenin değerlendirilmesinde üreme toksisitesi çalışmaları; iyi laboratuvar uygulamaları (GLP); analitik güçlükler

- Plastikleştiricilerin gıdalara geçişi hakkında uygulamalı risk değerlendirme çalışması

- Endokrin aktif maddelerin neden olduğu sağlık riskleri; gıda katkı maddeleri ve aroma vericilere ilişkin risk değerlendirme; son tartışmalar ve değerlendirme

Mikrobiyolojik Risk Değerlendirme Çalıştayı 

Genel Müdürlüğümüz ve Avrupa Komisyonu Teknik Destek ve Bilgi Değişim Ofisi (TAIEX) işbirliği ile iç ve dış paydaşlarımızdan Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünün ilgili Daire Başkanlıkları, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Araştırma Enstitüleri, Gıda ve Kontrol Laboratuvar Müdürlükleri, Sağlık Bakanlığı ve Üniversitelerin ilgili bölümlerinin katılımı ile 6-7 Haziran 2016 tarihleri arasında Ankara Plaza Otel’de “Mikrobiyolojik Risk Değerlendirme Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir.

Çalıştay; TAIEX uzmanlarından Mr. Romano ZİLLİ (İtalya, Araştırma ve İşbirliği Birimi, Kontrol ve Programlama Bölümü), Dr. Anja BUSCHULTE (Almanya Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü, Biyolojik Güvenlik Birimi), Dr. Alexandra FETSCH (Almanya Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü, Mikrobiyal Toksin Birimi) ve Dr. Joost SMİD’in (Utrecht, Risk Değerlendirme Bilimleri Enstitüsü) katılımı ile Genel Müdürlüğümüz Risk Değerlendirme Daire Başkanı Şenay EKEN’in başkanlığında gerçekleşmiştir.

Çalıştayda risk analizi ve mikrobiyolojik risk değerlendirmenin bileşenleri, risk yöneticilerinin mikrobiyolojik risk değerlendirmeyi ulusal ve uluslararası platformlarda nasıl kullanacakları üzerinde durulmuş, interaktif çalışmalar ile verilen eğitim desteklenmiştir. Söz konusu çalıştayda tehlikenin tanımlanması, tehlike karakterizasyonu, maruz kalmanın değerlendirilmesi ve risk karakterizasyonu gibi risk değerlendirme bileşenleri üzerinde oldukça detaylı bilgilendirmeler yapılmış, tehlike karakterizasyonu ve maruz kalmanın değerlendirmesinde kullanılan modeller ile mikrobiyolojik risk değerlendirmede kullanılan program araçlarına yönelik açıklamalar yapılmıştır. Çalıştay sonunda Almanya’da ortaya çıkan gıda kaynaklı iki ayrı salgın örneğinde bilime dayalı olarak gerçekleştirilen mikrobiyolojik risk değerlendirme faaliyetlerinin nasıl yürütüldüğü ve risk yöneticilerinin bilime dayalı karar verme mekanizmalarındaki işleyişine yönelik bilgilendirmeler yapılmıştır.

Gıda mühendisi, ziraat mühendisi, veteriner hekim, tıp doktoru, biyolog gibi birçok farklı branşı temsil eden katılımcılarda mikrobiyolojik risk değerlendirme konusundaki farkındalığın arttırılmasına yönelik yapılan bu çalıştay;

Gıda güvenilirliği ve halk sağlığı ile uluslararası ticaret için önemli olan “bilimsel verilerin oluşturulması gerekliliği” yanında “risk yönetiminde bilime dayalı karar verme mekanizmaları” nın geliştirilmesinin önemine yönelik farkındalıklar da kazandırılmıştır.