Gıda Güvenilirliği Alanında Bilimsel Risk Değerlendirme Nedir?
Gıda güvenilirliğinin sağlanması ve böylece insan sağlığının korunması için, şu an dünyada benimsenen yaklaşım risk analizi sisteminin esas alınmasıdır. Risk analizi sistemi, temel olarak üç bileşenden oluşur. Bunlar; risk değerlendirme, risk yönetimi ve risk iletişimidir. Bu üç bileşenli sistem bitki sağlığı ve hayvan sağlığı dâhil olmak üzere, gıda zincirinin tüm adımlarında uygulanmaktadır.
Risk değerlendiricileri, gıda zincirinde var olan veya yeni gelişen tehditleri bilimsel olarak değerlendirmekte ve risk yöneticilerine bilimsel tavsiyelerde bulunmaktadır. Risk yöneticileri ise tehditlerin giderilmesine yönelik kararlar alırken ve gerekli adımları atarken, bu bilimsel tavsiyeleri dayanak olarak kullanmaktadır. Risk değerlendirme ve risk yönetimi süreçlerinde ilgili tüm taraflarla yürütülen ilişkiler ve bilgi alışverişleri de risk iletişimi bölümünü oluşturmaktadır.
Bilimsel bir terim olarak ‘risk değerlendirme’, tehlikenin tanımlanması, tehlikenin niteliklerinin belirlenmesi, maruz kalmanın değerlendirilmesi ve riskin niteliklerinin belirlenmesi aşamalarını kapsayan süreci tanımlamaktadır. Ancak genel olarak risk değerlendirme faaliyetlerinden bahsedildiğinde, güvenilirlik değerlendirmesi, etkinlik değerlendirmesi (gıda ve yem katkı maddelerinin etkinliğinin değerlendirilmesi gibi), biyo-yararlılık değerlendirmesi (vitamin ve mineral formlarının biyo-yararlılığının değerlendirilmesi gibi) ve sağlık beyanlarının doğruluğunun kanıtlanmasına ilişkin değerlendirme gibi farklı nitelikteki bilimsel değerlendirmeleri kapsamaktadır.
Bakanlık Bünyesinde Gıda Güvenilirliği Alanında Risk Değerlendirme Faaliyetleri Nasıl Yürütülür?
İnsan sağlığının korunması ve gıda güvenilirliğinin sağlanmasına yönelik çalışmalarda risk analizi sisteminin esas alınması yaklaşımı 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ile birlikte benimsenmiştir. Bu kapsamda risk değerlendirme faaliyetlerinin yürütülmesi ve ayrıca risk iletişimi faaliyetlerine katkıda bulunmak amacıyla Bakanlığımız Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü çatısı altında Risk Değerlendirme Daire Başkanlığı (RDDB) kurulmuştur.
RDDB’nin temel görevi, gıda zincirinin tarladan sofraya tüm aşamaları ile ilgili tüm konular hakkında risk değerlendirme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesini sağlamaktır. RDDB ülkemizdeki gıda güvenilirliği sisteminin bir parçası olarak, ancak risk değerlendirme faaliyetlerinin risk yönetiminden ve politikadan bağımsız olmasını sağlamak üzere kurulmuştur. Dolayısıyla RDDB’nin temel ilkesi, risk değerlendirme faaliyetlerinin bağımsız, tarafsız, şeffaf ve bilimsel esaslara dayalı olarak yürütülmesini sağlamaktır.
RDDB bünyesinde çalışmakta olan teknik personel oluşturulan Bilimsel Komisyonlara bilimsel ve teknik yardım sağlamak ve çalışmalara destek vermekle görevlidir. Ayrıca ulusal ve uluslararası kurumlar tarafından yapılan bilimsel değerlendirmelerin taranması ve toplanan bilgiler doğrultusunda bilimsel içerikli durum belgeleri vb. çıktıların oluşturulması ile resmi kontrol sonuçlarının ve RASFF bildirimlerinin analiz edilerek rapor haline getirilmesi görevi de RDDB’nin teknik personeli tarafından gerçekleştirilmektedir.
Risk Değerlendirme Daire Başkanlığı Tanıtım Broşürüne aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz: