​Ülkemizin 2024 yılı Haziran ayı ile 2025 yılı Mayıs ayı meteorolojik kuraklık haritasına göre Meriç-Ergene, Kuzey Ege, Marmara, Küçük Menderes, Büyük Menderes, Susurluk, Sakarya, Konya, Antalya, Doğu Akdeniz, Asi, Seyhan, Ceyhan, Kızılırmak ve Fırat-Dicle havzalarımız tamamen veya kısmen kuraklıktan etkilenmekte, bu havzalarımızda hafif kuraklıktan olağanüstü kuraklığa kadar farklı derecelerde kuraklıklar hissedilmektedir.

Bu durum, suyun sadece temel bir ihtiyaç değil, aynı zamanda ekonomik, ekolojik ve stratejik bir kaynak olarak önemini artırmaktadır. Özellikle kuraklık ve su stresi yaşayan bölgelerde suyun planlı yönetimi ve tahsisi, bugünün ve geleceğin güvenliğini doğrudan etkileyen kritik bir mesele haline gelmiştir.

Bu kapsamda, Genel Müdürlük tarafından hazırlanan Sektörel Su Tahsis Planları (SSTP) ile su kaynaklarının mevcut durumu tespit edilmekte, farklı kuraklık senaryolarına göre sektörlerin su ihtiyaçları analiz edilmekte ve kaynakların en verimli şekilde tahsisi sağlanmaktadır. Bu sayede hem suyun sürdürülebilir yönetimi hem de sosyo-ekonomik gelişmenin desteklenmesi amaçlanmaktadır.

Sektörel Su Tahsis Planları (SSTP) Neleri İçeriyor?

SSTP'ler, detaylı analizler ve projeksiyonlarla su kaynaklarının yönetimine bütünsel bir yaklaşım sunuyor:

• Potansiyel Belirleme: Yerüstü ve yeraltı su kaynaklarının mevcut potansiyeli belirleniyor.
• Kuraklık Senaryoları: Normal, hafif, orta, şiddetli ve çok şiddetli kuraklık senaryoları için kapsamlı analizler gerçekleştiriliyor.
• Su Potansiyeli Değişimi: Her bir kuraklık koşulunda, su potansiyelinin alt havza düzeyinde değişimi ortaya konuluyor.
• Sektörel İhtiyaç Tespiti: Havzada yer alan içme-kullanma, tarım, sanayi, enerji gibi tüm sektörlerin mevcut ve gelecekteki su ihtiyaçları tespit ediliyor.
• Havza Bazında Su Tahsisi: Projeksiyon yılları için her kuraklık senaryosuna göre havza ve alt havza bazında su tahsisi yapılıyor.
• Ekonomik Katma Değer: Sektörlere tahsis edilen su miktarlarına karşılık, oluşturabilecekleri ekonomik katma değerler hesaplanıyor ve tahsisin sağlayacağı toplam fayda değerlendiriliyor.
• Temel Esaslar: Planlamada yerüstü su potansiyeli ve yeraltı suyu emniyetli rezervi esas alınıyor. Tüm sektörlerin su ihtiyaçları bu doğrultuda karşılanırken sosyo-ekonomik kalkınma hedefleniyor.​
  

"Suya Göre Tarım" İlkesiyle Optimizasyon

Planlar kapsamında "Suya Göre Tarım" ilkesi doğrultusunda havzanın su potansiyeline uygun ürün desenleri belirleniyor. Bu sayede:

• Farklı kuraklık şartlarında bitki su ihtiyaçları hesaplanıyor.
• Sulama suyu – verim ve sulama suyu – net gelir ilişkileri detaylandırılıyor.
• Daha az su kullanılarak daha yüksek verim ve gelir sağlayan optimum bitki desenleri oluşturuluyor.

Eylem Planları: Geleceğe Yönelik Somut Adımlar

Sektörel Su Tahsis Planları kapsamında hazırlanan Eylem Planları, havza ölçeğinde su kaynaklarının mevcut durumu ile gelecekteki potansiyel arz ve talep dengelerini bütüncül bir yaklaşımla ortaya koyduktan sonra, bu tespitler doğrultusunda atılması gereken adımları içeriyor. Bu adımlar, ilerleyen dönemlerde ortaya çıkabilecek su temininde yetersizlik, kullanımlar arasında önceliklendirme veya kaynakların aşırı ve plansız tüketimi gibi olası risklerin önüne geçilmesini hedefliyor.

Eylem Planları; suyun sektörel bazda etkin, verimli ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak üzere alınması gereken teknik ve idari tedbirleri detaylandırmakta; ilgili kurum ve kuruluşlara yönelik sorumlulukları tanımlamaktadır. Mevcut su kullanımlarının daha verimli ve etkin olmasının yanı sıra, gelecekte veya iklim koşulları nedeniyle su arzında planlanandan daha erken ihtiyaç duyulabilecek yeni su yatırımı faaliyetlerinin planlanması da öngörülüyor. Eylem Planları, doğrudan herhangi bir yatırım içermemekle birlikte karar aşamasında yol gösterici mahiyettedir.

Uygulama ve Yürürlük Süreci

Eylem Planlarında yer alan her bir adımın zamanında ve koordineli bir şekilde hayata geçirilmesi hem su yönetiminde sürdürülebilirliğin sağlanması hem de olası kriz koşullarının önlenmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Bu sayede, su arz-talep yönetiminin kalkınma ihtiyaçları ile birlikte su kısıtı durumlarını da dikkate alarak daha entegre şekilde yürütülmesi hedeflenmektedir.

Sektörel Su Tahsis Planları ve Eylem Planları, Ulusal Su Kurulu'nda onaylandıktan sonra, Cumhurbaşkanlığı Kararı ile yürürlüğe girmektedir. Bu kapsamda, Kuzey Ege, Batı Akdeniz ve Büyük Menderes Havzaları Su Tahsis Planları 4 Haziran 2025 tarihli ve 9961, 9962 ve 9963 sayılı Cumhurbaşkanı Kararlarıyla yürürlüğe girmiştir.

Hâlihazırda; 11 havza için (Seyhan, Konya, Akarçay, Küçük Menderes, Gediz, Burdur, Büyük Menderes, Kuzey Ege, Batı Akdeniz, Aras, Çoruh) Sektörel Su Tahsisi Planlarının hazırlanması çalışması tamamlanmış ve 9 havzada onaylanarak yürürlüğe girmiştir. İlaveten, 9 havzada çalışmalar devam etmektedir.

Türkiye, bu yeni ve stratejik yaklaşımla su kaynaklarının sürdürülebilirliğini güvence altına alırken, gelecek nesiller için de sağlıklı ve yeterli suya erişimi sağlamayı amaçlıyor.