Tarım Sigortaları ve Doğal Afetler

TÜRKİYE TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ (TARSİM) 

 İŞİN TANIMI / AMACI: Modern bir risk yönetim  şekli  olan Tarım  Sigortaları  Havuzu (TARSİM) ile tarımsal üretimde yaşanan risklere maruz kalan üreticilerin ürünleri teminat altına alınarak, üretimin sürdürülebilir olmasının sağlanması amaçlanmaktadır. 

 TARİHÇE: Dünyada tarım ürünleri sigortası, dolu sigortaları ile başlamış ve zamanla yaygınlaşmıştır. Dolu daha çok yöresel bazda olduğu için sigorta şirketleri tek başlarına bu riski üstlenebilmekte ve çiftçiler de küçük primler ödeyerek dolu sigortası yaptırabilmektedirler. Ancak, katastrofik boyutu olan don, sel ve kuraklık gibi riskler, geniş alanlarda ve büyük hasarlara neden olduğu için primleri yüksektir. Sigorta şirketleri ile onları sigorta eden reasürans şirketleri, yanlarında Devlet olmadan, bu riskleri tek başlarına üstlenememektedirler. Bu nedenle birden çok riskin sigortalandığı ülkelerde çiftçinin sigorta yaptırabilmesi için Devlet tarafından sigorta priminin bir bölümünü karşılamaktadır. Ülkemizde tarım sigortaları uygulamaları, Genel Sigortacılık Kanunu çerçevesinde, bitkisel ürünlerin dolu riskine karşı sigortalanması ile 1957 yılında başlamıştır. 

Fakat bu yapı ile çiftçinin gelir düzeyinin azlığı, tarım sigortaları için uzun yıllar bir Devlet politikasının oluşmamış olması, tarım ve sigorta sektörlerindeki bilgi ve ilgi eksikliği, tarım sigortalarının gelişmesini engelleyen faktörlerle beraber bağımsız bir yasal zemin oluşturulamadığından istenilen başarıya ulaşılamamıştır.

2005 yılında yürürlüğe giren 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu ile "tarımda risk yönetimi" yeni bir boyut ve ivme kazanmış olup, üreticilerin, adı geçen Kanunda belirtilen riskler nedeniyle uğrayacağı zararların tazmin edilmesini temin etmek ve prim desteği  sağlamak üzere tarım sigortaları uygulamasına yönelik esaslar belirlenmiştir. 

Üreticilerin riskler karşısında mağduriyetlerinin giderilmesi ve risklere karşı çözüm üretilebilmesi için, ülkemize uygun tarım sigortaları sisteminin kurulması yönünde, "Havuz Modeli" örnek alınmış olup, modern bir risk yönetim şekli olan Tarım Sigortaları Havuzu ile sistem güvence altına alınmıştır. 

5363 sayılı Kanun çerçevesinde, kısa adıyla TARSİM olarak adlandırılan Türkiye Tarım Sigortaları Sisteminin altyapısını oluşturması için; yönetmelikler (Tarım Sigortaları Havuzu Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve Tarım Sigortaları Uygulama Yönetmeliği), Hazine ve Maliye Bakanlığının onayı yürürlüğe giren Genel Şartlar ile Tarife ve Talimatlar hazırlanarak yürürlüğe girmiş olup, Devlet destekli  ilk  tarım  sigortası  poliçesi 1  Haziran  2006 tarihinden düzenlenmiştir.

 YAPILAN VE DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR: 

Tarım Sigortaları 2006 – 2021 Genel Sonuçları;

Devlet destekli tarım sigortaları uygulamasının başladığı 1 Haziran 2006 tarihinden 31 Aralık 2021 tarihine kadar gerçekleşen rakamlar; 

81 il ve ilçeleri (merkez ilçeler dahil) Devlet destekli tarım sigortası ile tanıştı. 

17,5 milyon adet poliçe düzenlendi. 242,3 milyon dekar alanda 429 milyar TL tarımsal varlık sigortalandı. 18,9 milyar TL prim üretimi gerçekleştirildi. 9,9 milyar TL Devlet prim desteği sağlandı. 9,8 milyar TL tazminat ödemesi yapıldı. 253.187 adet sera, 13,4 milyon adet büyükbaş hayvan (süt ve besi sığırı, manda), 28,1 milyon adet küçükbaş hayvan (koyun ve keçi), 359,4 milyon kümes hayvanı, 880 adet balık çiftliği ve 14,2 milyon adet arılı  kovan sigorta teminatına kavuştu. 

Türkiye  Tarım  Sigortası  Sisteminde  7 ayrı  branşta "Çoklu  Risk   Sigortası" uygulanmakta iken, kuru tarım alanlarında yetiştirilen buğday ürünü ile 2017 yılında "İlçe Bazlı  Kuraklık Verim Sigortası" uygulamasına da başlanılmış olup, yıllar itibarıyla arpa, çavdar, yulaf, tritikale, nohut, kırmızı mercimek ve yeşil mercimek ürünleri de dahil edilerek kapsamı genişletilmiştir. 2021 yılında ise "İlçe Bazlı Kuraklık Verim Sigortası" uygulaması kaldırılarak, yerine "Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortası" uygulaması getirilmiştir. Ayrıca, 2021 yılı uygulamasına ek olarak, ilk defa Konya ilinin Cihanbeyli, Karatay ve Kadınhanı ilçelerinde uygulanacak pilot proje kapsamında ekmeklik ve makarnalık buğday ürünlerinde verim değişimi ve fiyat dalgalanmalarına bağlı gelir kaybı riski "Gelir Koruma Sigortası" ile teminat altına alınmış olup, toplamda 9 ayrı branşta faaliyet yürütülmektedir. 

 Uygulamalara ilişkin kapsamın genişletme çalışmaları çerçevesinde mevcut kapsama ilave olarak, 2022 yılında getirilen yenilikler; 

 Bitkisel Ürün Sigortasında;

  • Belirlenen ürünlerde % 5 den % 15'e varan oramlarda "Dolu Riski" tarife fiyatlarında indirim yapılmıştır.

· Kapsamda yer alan çeşitli risklere yönelik; belirlenen ürünlerde, muafiyet oranlarında

%10'dan % 8'e, müşterek sigortaya ilişkin % 10 - 20'den % 0'a ve % 40'dan % 35'e olmak üzere değişen oranlarda indirim yapılmıştır.

· Şekerpancarı,  Kabak  (çerezlik),  Sebzeler  (domates,  biber,  patlıcan)  "Don  Riski"

 teminat kapsamına alınmıştır.

· Fidan (Meyve), Fidan( Bağ) ürünleri, fidan üretim parselinde ya da bahçeye dikilmiş, ekonomik verime yatmamış fidanlarda hava sıcaklığının 0oC altına düşmesiyle meydana gelen "Don" zararının neden olduğu miktar kaybı  teminat kapsamına alınmıştır.

· "Kar Ağırlığı"   riskinin Dolu Ağı ve Örtü ile Destek (Telli Terbiye) Sistemlerinde ve sistemin altında kalan ürüne verdiği zararlar teminat kapsamına alınmıştır.

· "Taşıt Çarpması (kara, hava, deniz)" teminatı kapsamına " sigortalı bitkisel ürünler"de alınmıştır.

 Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortasında;

Sadece 2022 yılına mahsus olmak üzere;

  • Eşik Verim Değeri (köy ortalama veriminin % 70'i) % 70'den % 80'e çıkarılmıştır.
  • Toplam   prim   üzerinden   verilen   Devlet   Prim   Desteği   oranı   %   60'dan   % 70'e

 çıkarılmıştır. 

 Büyükbaş Hayvan Hayat Sigortasında;

  • Geniş ve dar kapsamlı Süt Sığırı, besi sığırı hayvan hayat sigortalarının prim fiyatlarında % 16 oranında, indirim yapılmıştır.
  •  Hırsızlık Teminatı prim fiyatlarında % 16 oranında indirim yapılmıştır. 

 Küçükbaş Hayvan Hayat Sigortasında;

  • Geniş ve dar kapsamlı küçükbaş hayvan hayat sigortalarının prim fiyatlarında % 16

oranında indirim yapılmıştır.

  •  Hırsızlık Teminatı prim fiyatlarında %16 oranında indirim yapılmıştır.
  •  Müşterek sigorta oranları revize edelerek; 12 ve 18 aylık olarak düzenlenen küçükbaş hayvan hayat sigortası poliçelerinde; -Ek hastalıklar, uçurumdan yuvarlanma, kurt parçalaması  vb.  dışındaki  "-  Diğer  Durumlara"  ait  müşterek  sigorta  oranı  % 10'dan

% 5'e indirilmiştir. 

 Su Ürünleri Hayat Sigortasında;

  • Su ürünleri hayat sigortalarının 3 risk kategorisindeki prim fiyatlarında % 12 oranında indirim yapılmıştır.

 Arıcılık Sigortasında;

  •  Kapsam genişletmesine yönelik; Arıcılık Kayıt Sistemine (AKS) kayıtlı ve plakalı kovanlar (modern ve karakovan) arıcılık sigortası teminatları kapsamına alınmıştır. 

2022 yılına ait tüm düzenlemeler; Cumhurbaşkanı Kararı çerçevesinde tarım sigortaları branşlarına ait Genel Şartlar ile Tarife ve Talimatlar kapsamında yer almaktadır. Bu düzenlemelere https://web.tarsim.gov.tr linkinde MEVZUAT başlığı altında yer alan, "Genel Şartlar" ile "Tarife ve Talimatlar" bölümünden ulaşılabilmektedir.

HEDEFLER: 

Türkiye Tarım Sigortası Sistemi'nin misyonu; uygulamanın sürdürülebilir ve sağlıklı bir biçimde büyümesi ilkesinden sapmamak şartıyla, ürün ve risk bazında kapsamın genişletilmesidir. Bu çerçevede, yaşanan risklere maruz kalan üreticilerin tarla ve meyve bahçesi ürünleri, seraları, kültür hayvanları gibi tarımsal varlıkları teminat altına alınarak, üretimin sürdürülebilir olmasının sağlanması hedeflenmiştir. 

Daha önce sigorta edilemeyen, büyük hasarlara neden olan ve doğal felaket (katastrofik risk) özelliği taşıyan risklerin sigortalanması sağlanarak, hem riskler yönetilebilir kılınmakta hem de bu risklerin neden olduğu zararların tazmininde Devletin mali yükü azaltılmaktadır. 

 Tarım Sigortalarında kapsamın genişletilmesi ile ilgili çalışmalar bağlamında; 

Tüm parsellerin verimlerinin tahmin edilmesi, bunların arazi ölçümleriyle doğrulanması ve her yıl parsel bazlı verim tahminlerinin güncellenmesi ile teknolojiye dayalı "parsel bazlı verim sigortası" uygulamaya geçirilebilecektir. 

Üreticilerimizin talep etmiş oldukları ve şu an için TARSİM teminat kapsamında yer almayan ürün ve risklerin; elde edilecek veriler, saha çalışmaları ve aktüeryal analizler sonucuna göre, sigorta prensipleri ve tarım sigortalarının sürdürülebilirliği çerçevesinde önümüzdeki yıllarda kapsama alınması konusunda, TARSİM Bilim ve Danışma Kurulu çalışmaları devam etmekte olup, talepler bu kapsamda değerlendirilmektedir.

 

Türkiye Tarım Sigortaları Sistemi (TARSİM) 2022 Yılı Sunusu



İŞİN TANIMI / AMACI:

Ülkemizde meydana gelen ve 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu teminat kapsamı dışında kalan doğal afetler nedeniyle, tarımsal varlıkları belli bir oranda zarar gören veya yok olan, üretme imkanları önemli ölçüde bozulan; çiftçilere, üreticilerin kurmuş oldukları kooperatiflere, Devletçe karşılıksız yardım yapılması sağlanmaktadır.

TARİHÇE:

20/06/1977 tarih ve 15987 Sayılı Resmi Gazete'de ''2090 Sayılı Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Kanun'' yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

27/08/2006 tarih ve 26272 Sayılı Resmi Gazete'de ise ''Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Yönetmelik'' yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

YAPILAN ve DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR:

5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamı dışında kalan afetler nedeniyle, tarımsal varlıkları % 40'ın üzerinde zarar gören, bu zararlarını tarım ve tarım dışı diğer gelirleri ile karşılayamayacak durumda olan, kredi kuruluşlarından bu zararını karşılayacak borç ve tazminat alma imkanı olmayan, zarar ve ziyanı herhangi bir surette karşılanmamış olan ve yıllık gelir toplamının, yıllık asgari ücret brütünün 3 katına eşit ve altında olduğu İl Hasar Tespit Komisyon Kararı ile belirlenen çiftçilere, zarar oranlarının % 70'i nispetinde, karşılıksız nakdi yardım yapılması sağlanmaktadır.  

Yıl içinde, Yönetmelik esaslarına uygun olarak düzenlenmiş komisyon kararları için, Bakan onayı alınmaktadır. Alınan bu onay ile yardım yapılacak İl Defterdarlığına, afet tertibinden ödenek aktarılması sağlanmaktadır.

HEDEFLER:

5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu teminat kapsamı dışında kalan doğal afetlerden zarar gören çiftçilerimize, karşılıksız yardım yapılarak, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği sağlanacaktır. 



İŞİN TANIMI / AMACI:

Köy sınırları içinde, şehir ve kasaba haricinde olup, belediye hududu içinde bulunsun veya bulunmasın tarımsal üretim yapılan sahalarda, üreticilere ait ekili, dikili alanlar ile tarımda kullanılan ve tarımla alakalı her nevi menkul ve gayrimenkul mallar, su arkları, set ve bentler, çit, duvar ve benzeri engeller ile tarla ve bahçe yollarının korunması sağlanmaktadır.

TARİHÇE:

4081 Sayılı "Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun" 10/07/1941 Tarih ve 4856 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

23/01/2008 tarihinde 5728 Sayılı Kanun'un ile bu Kanun'un 10., 17., 23 ve 31. Maddelerinde, 16/3/2011 tarihinde ise 6213 Sayılı Kanun ile, 34. maddesi değiştirilmiş ve Geçici 1. madde eklenmiştir.  

Son olarak, 28 Nisan 2018 tarih ve 30405 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 7139  Sayılı   Kanun" un 1. maddesiyle, 4081 Sayılı Kanun'un 34. maddesinin 1. fıkrası değiştirilerek, koruma hizmetleri bu hizmeti alanların isteğine bağlı olarak, ihtiyari hale getirilmiştir.

 

YAPILAN ve DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR:

Koruma faaliyetleri; köylerde ihtiyar meclisleri, belediyelik yerlerde ise koruma meclislerince yapılmaktadır. Bu meclislerin iş ve işlemleri İl ve İlçelerde ayrıca kurulan Murakabe Heyetlerince denetlenmektedir. Bakanlığımız İl ve İlçe Tarım ve Orman Müdürleri veya elemanları, Murakabe Heyetinin üyesidir. Genellikle murakabe heyetlerinin sekretarya işlerini de yürütmektedirler.

Bu Kanun'un yürütülmesinden;  Bakanlığımız ile birlikte Hazine ve Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı sorumludur.

Uygulamada karşılaşılan sorunlar ile ilgili Bakanlığımızdan görüş talep edilen hususlarda, Bakanlığımız Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile işbirliği halinde, çözüm getirilmektedir. Çeşitli zamanlarda da bazı sorunlar diğer Bakanlıklara yönlendirilerek, uygulamaların 4081 Sayılı Kanun'a uygun olarak yürütülmesi sağlanmaktadır.

HEDEFLER:

Kanun'un sorunsuz bir şekilde uygulanmasının sağlanmasıdır. 



​İŞİN TANIMI/AMACI

Ülkemizde meydana gelen doğal afetlerin tarımsal üretimdeki etkilerinin anlaşılabilmesi ve afetlerin olası etkilerine karşı etkin politikalar oluşturulmasının sağlanabilmesi amacıyla, meydana gelen afetler Bakanlığımızca izlenmektedir.

YAPILAN ve DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR:

İl Tarım ve Orman Müdürlüklerimiz tarafından afet sonrası düzenlenen afet ihbar formlarıyla, meydana gelen afetlerin; nevi, tarihi, etkilenen çiftçi sayısı, etkilenen köy/mahalle sayıları, etkilenen üretim alanları, etkilenen tarımsal tesisler, ürünler ve telef olan hayvan sayıları ile hasar oranlarına ilişkin bilgiler, Bakanlığımıza gönderilmektedir. Bu bilgiler belirli periyotlarda bilgi notu haline getirilerek, Bakanlık Makamı bilgilendirilmektedir.

Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığı da bilgilendirilerek, doğal afetlerden etkilenen çiftçilerimizin tarımsal kredi borçlarının ertelenmesine imkân sağlayan düzenlemelerin yürürlüğe girmesi sağlanmaktadır.

Meydana gelen tüm doğal afetlere ait, afet ihbar bilgileri; afet veri tabanına işlenmektedir.

Düşük faizli tarımsal kredi kullanan ve 31/12/2022 tarihine kadar doğal afetlerden zarar görecek çiftçilerimizin, tarımsal kredi borçlarının ertelenmesi ya da yapılandırılması ile ilgili İl/ilçe Hasar Tespit Komisyonlarınca yürütülen faaliyetlerin, 2015 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ve 2020/4 nolu Tebliğe uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamak üzere, çalışmalar koordine edilmektedir.

HEDEFLER:

Doğal afetlerin tarımsal üretimdeki etkileri izlenerek, gerekli önlemlerin alınması sağlanacaktır. 
YUKARI ​