Tarım Sigortaları ve Doğal Afetler


TÜRKİYE TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ (TARSİM)

İŞİN TANIMI/AMACI:  Modern bir risk yönetim şekli olan Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) ile sistem güvence altına alınmış, yaşanan risklere maruz kalan üreticilerin ürünleri teminat altına alınarak, üretimin sürdürülebilir olmasının sağlanması amaçlanmaktadır.

TARİHÇE: Dünyada  tarım ürünleri sigortası, dolu sigortaları ile başlamış ve zamanla yaygınlaşmıştır. Dolu daha çok yöresel bazda olduğu için sigorta şirketleri tek başlarına bu riski üstlenebilmekte ve çiftçiler de küçük primler ödeyerek dolu sigortası yaptırabilmektedirler. Ancak, katastrofik boyutu olan don, sel ve kuraklık gibi riskler, geniş alanlarda ve büyük hasarlara neden olduğu için primleri yüksektir. Sigorta şirketleri ile onları sigorta eden reasürans şirketleri, yanlarında Devlet olmadan, bu riskleri tek başlarına üstlenememektedirler. Bu nedenle birden çok riskin sigortalandığı ülkelerde çiftçinin sigorta yaptırabilmesi için Devlet; sigorta priminin bir bölümünü karşılamaktadır. Ülkemizde tarım sigortaları uygulamaları; Genel Sigortacılık Kanunu çerçevesinde, bitkisel ürünlerin dolu riskine karşı sigortalanması ile 1957 yılında başlamıştır.

Fakat bu yapı ile; çiftçinin gelir düzeyinin azlığı, tarım sigortaları için uzun yıllar bir Devlet politikasının oluşmamış olması, tarım ve sigorta sektörlerindeki bilgi ve ilgi eksikliği, tarım sigortalarının gelişmesini engelleyen faktörlerle ile birlikte bağımsız bir yasal zemin oluşturulamadığından istenilen başarıya ulaşılamamıştır.

2005 Yılında çıkarılan 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu ile "tarımda risk yönetimi" yeni bir boyut ve ivme kazanmış olup, üreticilerin, kanunda belirtilen riskler nedeniyle uğrayacağı zararların tazmin edilmesini temin etmek ve prim desteği sağlamak üzere tarım sigortaları uygulamasına yönelik esaslar belirlenmiştir.

Kanun çerçevesinde kısa adıyla TARSİM olarak adlandırılan Türkiye Tarım Sigortaları Sisteminin altyapısını oluşturması için; yönetmelikler (Tarım Sigortaları Havuzu Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve Tarım Sigortaları Uygulama Yönetmeliği), Genel Şartlar ile Tarife ve Talimatlar hazırlanarak Hazine ve Maliye Bakanlığının onayı ile yürürlüğe girmiştir. Devlet destekli ilk tarım sigortası poliçesi, 1 Haziran 2006 tarihinden itibaren düzenlenmeye başlanmıştır.

YAPILAN VE DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR:

Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) Modeli:

Üreticilerin riskler karşısında mağduriyetlerinin giderilmesi ve risklere karşı çözüm üretilebilmesi için, ülkemize uygun tarım sigortaları sisteminin kurulması yönünde, "havuz modeli" örnek alınmıştır. Modern bir risk yönetim şekli olan Tarım Sigortaları Havuzu ile sistem güvence altına alınmış, yaşanan risklere maruz kalan üreticilerin tarla  ve meyve bahçesi ürünleri, seraları, kültür hayvanları gibi tarımsal varlıkları teminat altına alınarak, üretimin sürdürülebilir olmasının sağlanması hedeflenmiştir.

Tarım Sigortaları 2006 – 2018 Genel Sonuçları:

Devlet destekli tarım sigortaları uygulamasının başladığı 1 Haziran 2006 tarihinden 31 Aralık 2018 tarihine kadar gerçekleşen rakamlar ise;

81 İl  ve 959 ilçe (merkez ilçeler dahil) Devlet destekli tarım sigortası ile tanıştı.

10,7 milyon adet poliçe düzenlendi. 162,5 milyon dekar alanda 123 milyar TL tarımsal varlık sigortalandı. 8.6 milyar TL prim üretimi gerçekleştirildi. 4,54 milyar TL devlet prim desteği sağlandı. 5,1 milyar TL tazminat ödemesi yapıldı. 143.141 adet sera, 5.264.495 büyükbaş hayvan (süt ve besi sığırı, manda), 7.233.873 küçükbaş hayvan (koyun ve keçi), 118.738.952 adet kümes hayvanı, 511 adet balık çiftliği ve  8.426.767 adet arılı kovan sigorta teminatına kavuştu.

 HEDEFLER:

Türkiye Tarım Sigortası Sistemi'nin (TARSİM) misyonu, uygulamanın, sürdürülebilir ve sağlıklı bir biçimde büyümesi ilkesinden sapmamak şartıyla; ürün ve risk bazında kapsamın genişletilmesidir. Daha önce sigorta edilemeyen, büyük hasarlara neden olan ve doğal felaket (katastrofik risk) özelliği taşıyan risklerin sigortalanması sağlanarak, hem riskler yönetilebilir kılınmakta hem de bu risklerin neden olduğu zararların tazmininde Devletin mali yükü azaltılmaktadır.

Türkiye Tarım Sigortası Sistemi (TARSİM)'de 7 ayrı branşta "çoklu risk sigortası" uygulanmakta iken, kuru alanlarda yetiştirilen buğday ürünü ile 2017 yılında ilk kez başlanılan  "ilçe bazlı kuraklık verim sigortası" uygulamasına 2018 yılında  arpa, çavdar, yulaf, tritikale ürünleri, 2019 yılında nohut, kırmızı mercimek ve yeşil mercimek ürünleri de dahil edildi.

 İncir ve üzüm ürünlerinde "yağmur riskinin" verdiği zararlar teminat kapsamına alındı.

Elma, armut ve ayva ürünlerinde teminat başlangıcı "pembe/beyaz tomurcuk dönemine" çekildi.

Sera sigortalarında, kapsamda olan sera ve yüksek tünellere ilave olarak, Örtü Altı Kayıt Sistemine (ÖKS) kayıtlı "alçak tüneller" ve "saksılı süs bitkileri" teminat kapsamına alındı.

Büyükbaş hayvan hayat sigortasında; terör riski" ile küçükbaş hayvan hayat sigortasında; "yavru atma riski" teminat kapsama alındı.

Tarım Sigortalarında kapsamın genişletilmesi ile ilgili çalışmalar bağlamında; 

Güneş yanıklığının üzüm ve karpuzda neden olduğu verim ve kalite kayıplarının belirlenerek sigorta kapsamına alınması,

Muz ürününde meyve ve gövdesinde düşük sıcaklıktan kaynaklanan fizyolojik zararlanmanın belirlenmesi ve bu zararların ölçülebilirliğinin ortaya konulması ve sigortalanabilirliğinin araştırılması, projeleri devam etmektedir.

Söz konusu proje sonuçları; aktüeryal ve sigortacılık prensipleri çerçevesinde değerlendirilecek ve bu risklerin teminat kapsamına alınabilirliği konusunda yol haritası belirlenecektir.

Tüm parsellerin verimlerinin tahmin edilmesi, bunların arazi ölçümleriyle doğrulanması ve her yıl parsel bazlı verim tahminlerinin güncellenmesi ile teknolojiye dayalı "parsel bazlı verim sigortası" uygulamaya geçirilebilecektir.

Ülkemizde lisanslı depoculuğun yaygınlaşması ile birlikte depolanabilen bu ürünlerin ürün ihtisas borsalarının kurulması ve vadeli işlem piyasalarının çalıştırılabilmesi halinde, bu ürünlerin verim ve fiyat risklerini karşılamaya yönelik  "gelir (koruma) sigortası" na geçilebilecektir.

 Türkiye Tarım Sigortaları Sistemi (TARSİM) 2019 Yılı Sunusu.pdf

İŞİN TANIMI / AMACI:

Bu Kanun ve ilgili Yönetmelik kapsamında; ülkemizde meydana gelen tabii afetlerden (5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamı dışında kalan) tarımsal varlıkları belli bir oranda zarar gören veya yok olan, üretme imkanları önemli ölçüde bozulan çiftçilere ve üreticilerin kurmuş oldukları kooperatiflere, karşılıksız yardım yapmak üzere, gerekli iş ve işlemler yerine getirilmektir.

 TARİHÇE:

Ülkemizde konuyla ilgili olarak ilk çalışmalar 1977 yılında başlamış ve 20/06/1977 tarih ve 15987 Sayılı Resmi Gazete’de ''2090 Sayılı Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Kanun'' yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Ayrıca mülga Bakanlar Kurulunca 2006/10857 karar Sayılı ''Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Yönetmelik'' 27/08/2006 tarih ve 26272 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

1977-1996 yılları arasında bu Kanun için ödenek aktarılmamıştır.

1996-2002 yılları arasında bu Kanun kapsamında sadece hayvan kayıpları karşılanmıştır.

03/07/2001 tarihinde 5254 Sayılı "Muhtaç Çiftçilere Ödünç Tohumluk Verilmesi Hakkında Kanun" yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu tarihten itibaren çiftçilerin hayvan ve bitkisel afet zararları "2090 Sayılı Kanun'dan" karşılanmaya başlanmıştır.

 YAPILAN ÇALIŞMALAR:

Ülkemizde meydana gelen afetler; İl Tarım ve Orman Müdürlüklerimizin tarafından afet sonrası düzenlenerek Bakanlığımıza gönderilen afet ihbar ve bilgi notları vasıtasıyla izlenmektedir. Meydana gelen afetin nevi, tarihi, etkilenen çiftçi sayısı ve etkilenen alan, ürünler ve hayvan sayıları ile etkilenme oranına ilişkin bilgiler, afet veri tabanına işlenmektedir.

Bu afet veri tabanından, ülkemiz genelinde meydana gelen afetlerden etkilenen çiftçi sayısı, köy sayısı ile etkilenen ürünler ve alan miktarları ile ilgili elde edilen notlar, bilgilendirilmek üzere makama arz edilmektedir.  Ayrıca üreticilerin kredi borçlarının ertelenmesine de imkan sağlayabilmek amacıyla, meydana gelen afetlerden etkilenen çiftçi sayısı ve üretim alanlarından, belirli periyotlarda Hazine ve Maliye  Bakanlığının da haberdar edilmesi sağlanmaktadır.

5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamı dışında kalan afetler nedeniyle, tarımsal varlıkları % 40'ın üzerinde zarar gören, bu zararlarını tarım ve tarım dışı diğer gelirleri ile karşılayamayacak durumda olan, kredi kuruluşlarından bu zararını karşılayacak borç ve tazminat alma imkanı olmayan, zarar ve ziyanı herhangi bir surette karşılanmamış olan ve yıllık gelir toplamının, yıllık asgari ücret brütünün 3 katına eşit ve altında olduğu İl Hasar Tespit Komisyon Kararı ile belirlenen çiftçilere, zarar oranlarının % 70'i nisbetinde karşılıksız nakdi yardım yapılmaktadır. Bu amaçla İl Tarım ve Orman Müdürlüklerince gönderilen İl Hasar Tespit Komisyonu Kararları incelenerek, ödemelerin Kanun ve Yönetmelik esaslarına uygun olması sağlanmaktadır.  

 Yönetmelik esaslarına uygun alınmış komisyon kararları için Bakan onayı alınmaktadır. Alınan  bu onayı ile yardım yapılacak İl Defterdarlığına, afet tertibinden ödenek aktarılması sağlanmaktadır.

2090 Sayılı Kanun uygulamaları ile ilgili olarak; vatandaşlardan, kurum ve kuruluşlardan gelen başvuru ve şikayetler değerlendirilerek, sonuçlandırılmaktadır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)'nden  gelen yazılı sözlü soru önergeleri cevaplandırılmakta, bu Kanunla ilgili değişiklik yapılmasına dair Kanun tekliflerine görüş verilmektedir.

 DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR:

Ülkemizde meydana gelen afetlerin, afet veri tabanına işlenerek izlenmesine devam edilmektedir. 

 HEDEFLER:

Ülkemizde meydana gelebilecek, 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamı dışındaki doğal afetler sonucu etkilenebilecek tarım alanlarının ve üreticilerin zararları karşılanarak,  sürdürülebilir tarım için gerekli çalışmalara devam edilecektir.


İŞİN TANIMI / AMACI:

Bu Kanun ile Köy sınırları içinde, şehir ve kasaba haricinde olup, belediye hududu içinde bulunsun veya bulunmasın tarımsal üretim yapılan sahalarda, üreticilere ait ekili, dikili alanlar ile tarımda kullanılan ve tarımla alakalı her nevi menkul ve gayri menkul mallar, su arkları, set ve bentler, çit, duvar ve benzeri engeller ile tarla ve bahçe yollarının korunması sağlanmaktadır.

Bu koruma işi ve işlemleri, köylerde ihtiyar meclisleri, belediyelik yerlerde ise koruma meclislerince yapılmaktadır. Bu meclislerin iş ve işlemleri İl ve İlçelerde ayrı kurulan Murakabe Heyetlerince denetlenmektedir.

Bakanlığımız İl Tarım ve Orman Müdürleri veya elemanları ise Murakabe Heyetinin üyesidir. Genellikle sekretarya işlerini de yürütmektedirler.

Bu Kanun'un yürütülmesinden;  Bakanlığımız ile birlikte Hazine ve Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı sorumludur.

 TARİHÇE:

Çiftçi mallarının korunmasına yönelik ilk çalışmalar 1941 yılında başlamış ve 4081 Sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun 02/07/1941 tarihinde kabul edilerek 10/07/1941 Tarih ve 4856 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

23/01/2008 tarihinde 5728 Sayılı Kanun'un ile bu Kanun'un 10., 17., 23 ve 31. Maddelerinde, 16/3/2011 tarihinde ise 6213 Sayılı Kanun ile, 34. maddesi değiştirilmiş ve Geçici 1. madde eklenmiştir.

 YAPILAN ÇALIŞMALAR:

İl Tarım ve Orman Müdürlüklerimizden Bakanlığımıza intikal eden hususlar ile ilgili olarak, Bakanlığımız Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile işbirliği halinde, Kanun'un uygulanması sırasında karşılaşılan sorunlara çözüm getirilmektedir. Çeşitli zamanlarda da bazı sorunlar diğer Bakanlıklara yönlendirilerek, uygulamaların 4081 Sayılı Kanun'a uygun olarak yürütülmesi sağlanmaktadır.

4081 Sayılı Kanun uygulamaları ile ilgili olarak; vatandaşlardan, kurum ve kuruluşlardan gelen başvuru ve şikayetler değerlendirilerek, sonuçlandırılmaktadır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)'nden gelen yazılı sözlü soru önergeleri cevaplandırılmakta, bu Kanunla ilgili değişiklik yapılmasına dair Kanun tekliflerine görüş verilmektedir.

 DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR:

İl Tarım ve Orman Müdürlüklerimizden intikal ettirilen sorunlar ve şikayetler 4081 Sayılı Kanun çerçevesinde değerlendirilerek, çözümlenmektedir.

4081 Sayılı Çiftçi Malları Koruma Kanunu, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, ile Bakanlığımız işbirliğinde İl ve İlçelerde yürütülmektedir.

4081 Sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun’da değişiklik yapılmasına yönelik Bakanlığımız ve ilgili kurumlarca yürütülen çalışmalar sonucu hazırlanan değişiklik taslağı ile ilgili TBMM’de komisyonda yapılan görüşmeler neticesinde 4081 Sayılı Kanun’un 34. maddesinin birinci fıkrasının değiştirilmesi benimsenmiştir.

28 Nisan 2018 tarih ve 30405 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7139  Sayılı   Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ile Tarım ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” un 1. maddesiyle “Bu kanun kapsamındaki koruma hizmetleri, hizmet alanların isteğine bağlı olarak alınacaktır. Kamu kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişilere ait tarımsal işletmelerin kendi koruma tedbirlerini almaları durumunda, bu işletmelerden koruma ücreti alınmaz ve bu işletmelere koruma sandığından herhangi bir tazminat ödenmez.” düzenlemesi  yürürlüğe girmiştir.

 HEDEFLER:

Uygulamada karşılaşılan hususlarda gerekli düzenlemelerin yapılması ve Kanun'un sorunsuz bir şekilde uygulanmasını sağlamaktır.
YUKARI ​