Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA), taraflar arasında ticareti kısıtlayan veya engelleyen gümrük vergileri ve tarife dışı engellerin kaldırılarak bir serbest ticaret alanı oluşturulmasını sağlayan anlaşmalardır. Ancak, gümrük birliğinden farklı olarak üçüncü ülkelere ortak bir tarife uygulama yükümlülüğünü içermemektedir.
Türkiye'nin, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı kapsamında, Avrupa Birliği'nin (AB) Ortak Ticaret Politikasını (OTP) üstlenme yükümlülüğü bulunmakta olup; üçüncü ülkelere yönelik olarak AB'nin tercihli ticaret sistemi üstlenilmektedir. Bu kapsamda, Türkiye, AB'nin STA akdettiği ülkelerle karşılıklı yarar esasına dayalı benzer anlaşmalar –Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda- akdetmektedir.
Bu kapsamda yürütülen çalışmalarda:
· Ülke pozisyonu belirlenmekte ve müzakerelerde savunulmaktadır;
· Anlaşmanın uygulanması ile ilgili ticari sorunlar tespit edilmekte ve çözüm üretilmektedir; · Ülkelere göre ihracat potansiyeli ve ithalat ile ilgili koruma önlemleri tespit edilmektedir;
· Anlaşmalardan doğan ülkemiz hakları savunulmaktadır.
Müzakere sürecinde SPS Hükümleri, Tarımsal Hizmetler, Mal Ticareti ve Fikri Mülkiyet Hakları başlıklarında Bakanlığımız temsil edilmektedir.
Hâlihazırda 26 ülke ile STA imzalanmıştır (EFTA, İsrail, Makedonya, Bosna-Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Suriye* , Mısır, Arnavutluk, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Şili, Ürdün, Güney Kore, Morityus, Lübnan, Kosova, Moldova, Malezya, Faroe Adaları, Singapur, Sudan, Venezuela ve Katar).
*Türkiye ile Suriye Arasında Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Ortaklık Anlaşması 6 Aralık 2011 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile askıya alınmıştır.
Söz
konusu STA'lardan, 21’i yürürlükte olup, Lübnan, Kosova, Sudan, Venezuela ve
Katar ile imzalanan Anlaşmalar taraflarca iç onay sürecinin tamamlanmasının
ardından yürürlüğe girecektir. Gana STA’nın müzakere süreci tamamlanmış olup,
imzalanması beklenmektedir.
Türkiye’nin
hâlihazırda 17 ülke/ülke grubu [Ukrayna, Kolombiya, Ekvator, Kongo Demokratik
Cumhuriyeti, Kamerun, Seyşeller, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK), Libya, Güney Amerika Orta Pazarı (MERCOSUR), Peru, Japonya, Meksika, Cibuti, Çad, Pakistan, Tayland, Endonezya] ile STA müzakereleri devam etmektedir.Bununla birlikte, 8 ülke/ülke grubu [Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Kanada, Hindistan, Vietnam, Orta Amerika Topluluğu, diğer Afrika Karayip Pasifik Ülkeleri, Cezayir ve Güney Afrika Cumhuriyeti] nezdinde STA müzakerelerine başlama girişiminde bulunulmuştur.
Bu çerçevede Çalışma Grubu;
• Ülkemizin taraf olduğu STA’ların müzakere süreçlerini takip ederek tarım ürünlerinde ülkemiz pozisyonunu belirlemek üzere görüş hazırlamakta ve Ticaret Bakanlığı ile koordineli olarak çalışmaları yürütmektedir.
• Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ile ilgili olarak ülkemiz pozisyonunu belirlemek üzere görüş hazırlamakta ve Ticaret Bakanlığı ile koordineli olarak çalışmaları yürütmektedir,
• 2023 İhracat Stratejisi ile ilgili çalışmaların yürütülmesi ve,
• Brexit sonrası ülkemiz ve Birleşik Krallık arasındaki ticari ilişkilerin yasal çerçevesini belirlemek üzere 2017 yılında Ortak Çalışma Grubu’nda Bakanlığımızın temsil edilmesi amacıyla Çalışma Grubu kurulmuştur.
• Sınır Ticareti konularındaki çalışmalardan sorumludur.
2023 İhracat Stratejisi:
- Strateji, Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yıldönümü olan 2023 yılında Türkiye’nin ihracatını 500 milyar dolara çıkarmak ve son 10 yılda Türkiye’nin yakaladığı ihracat ivmesinin sürdürülebilir olması amacıyla hazırlanmıştır.
- Stratejideki eylemlerden Bakanlığımızca sorumlu olunan eylemlerle ilgili gelişmeler üç aylık dönemler halinde takip eden ay içerisinde (Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında) Kurul Sekretaryasına bildirilmektedir.
Bakanlığımız sorumluluğunda olan ve ilgili olduğu eylemler:
Eylem 21: Dışa bağımlılığın yüksek olduğu sektörlerde yerli ürün ve teknolojiler geliştirilmesine yönelik araştırma programları desteklenecek ve etkinleştirilecektir. (Sorumlu Kuruluş: TÜBİTAK).
Eylem 27: Tarımsal ürünlerde uluslararası standartların sağlanmasına yönelik çalışmalar teşvik edilecektir. (Sorumlu Kuruluş: Tarım ve Orman Bakanlığı).
Eylem 46: Havzalarda ürün deseni belirlenecek, planlı üretim kapsamında üreticilerin ilgili ürünleri ilgili bölgelerde üretmelerinin özendirilmesi sağlanacaktır. (Sorumlu Kuruluş: Tarım ve Orman Bakanlığı).
Eylem 61: Uluslararası organizasyonlarda ülkemiz daha etkin temsil edilecektir. (Sorumlu Kuruluş: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı).
Sınır Ticareti:
- Sınırda yaşayan bölge halkı ihtiyacının komşu ülkelerden ucuz yolla karşılanması, yerli üretimin korunması ve ithalatta haksız rekabetin önlenmesi gibi esaslar göz önünde bulundurularak Ticaret Bakanlığı tarafından sınır ticareti ithalat değer limitleri ve düzenlemeleri hazırlanmaktadır.
- Söz konusu düzenlemede yer alan tarım ürünlerine ilişkin Bakanlığımız ilgili birimlerinin görüşleri yıllık olarak Ticaret Bakanlığı’na iletilmektedir.