Proje ile tarım ve gıda sektöründe yaşanan gelişmeler doğrultusunda; Itri-tıbbi bitkiler ile boya bitkilerinin yetiştiriciliğinin arttırılması, ürünlerin çeşitlendirilmesi, kalitenin iyileştirilmesi, üretimin iç ve dış talebe uygun bir şekilde geliştirilmesi, doğal ve biyolojik kaynakların korunması ve sürdürülebilirliği, kırsal kalkınmanın sağlanması amaçlanmıştır. Bu bitkilerin kültüre alınarak üretilmesi aşamasından başlayarak nihai ürün elde edilip pazarlanmasını da içine alan tüm sürecin, sürdürülebilirliğini sağlamak üzere kamu kurumları ve diğer paydaşlar arasında eş güdümü sağlayarak kapasite oluşturulması planlanmıştır.
Ülkemizin mevcut toprak ve su kaynakları ile biyoçeşitlilik durumu dikkate alınarak, küresel rekabet gücümüzü artırmak, uluslararası piyasaların talep ettiği kalite ve özelliklerde ıtrî - tıbbi bitki üretimini sağlamak ve uluslararası pazarlarda biyolojik çeşitliğimizi avantaja dönüştürmek için çalışmalar başlatılmıştır.
Proje, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünce 2014 yılında; Antalya, Konya, Eskişehir, Tokat, Denizli ve Muğla illerinde pilot proje çalışmaları olarak başlatılmıştır. 2015 yılında Ağrı, Antalya, Çankırı, Eskişehir, Konya, Tokat, Denizli, Muğla, Aydın, Balıkesir, Bartın, Bilecik, Bingöl, Diyarbakır, Elazığ, Trabzon, Hatay, Isparta, İzmir, Karabük, Kahramanmaraş, Kayseri, Kütahya, Malatya ve Niğde illerinde demonstrasyon çalışmaları ile devam etmiştir. 2016 yılında; Afyonkarahisar, Bursa, Tekirdağ, Tunceli, Kastamonu, Van, Bitlis, Hakkari, Kırklareli ve Çorum İllerinde de ekolojik yapısı ile doğal bitki örtüsünde mevcut uygun olan tür ve çeşitler ile üretim çalışmalarına devam edilmiştir. 2017 yılında ise Uşak ve Samsun İlleri projeye dahil edilmiştir. İlerleyen yıllarda projenin 81 ilde uygulanması planlanmaktadır.
PROJE HEDEFLERİ :
a) Hedef Ürün Ve Havza Seçimi:
Araştırma enstitülerinde ve üniversitelerde geliştirilen veya adaptasyon çalışmaları tamamlanan tür ve çeşitler için uygun alt havzaların seçimi,
b) Çiftçi Şartlarında Demonstrasyon:
Planlanan alt havzalarda, uygun tür ve çeşitlerin ülkemiz ürün deseni içine dahil edilmesi, çiftçi şartlarında demonstrasyonlarının yapılması,
c) İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi:
Çiftçi eğitim ve yayım çalışmalarından sorumlu olacak İl ve İlçe Müdürlüklerinde görevli teknik personelin hedef ürünler bazında eğitimi (eğiticilerin eğitimi),
d) Kalitenin Artırılması ve Pazara Yönelik Üretim:
Uluslararası standartta pazara yönelik üretim, alıcının istediği miktar ve kalitede (standartta) ürünün arzını sağlamak üzere sözleşmeli üretim modellerinin yaygınlaştırılması, üretici-işleyici-ihracatçı bağının güçlendirilmesi,
e) Paydaş Desteğinin Sağlanması:
Itrî ve tıbbî bitkilerin üretim ve tüketiminde doğru bilgilendirmenin yapılması, farkındalığın artırılması, eğitim-yayım çalışmalarının yürütülmesi,
f) Mevzuat Alt Yapısının Güçlendirilmesi:
Itrî ve tıbbî bitkiler ile boya bitkileri birincil üretimine yönelik mevzuat alt yapısının oluşturulması, mevzuata dayalı olarak sektörün kayıt ve izlenebilirliğinin sağlanması,
PROJE FAALİYETLERİ:
- Mevcut Durum Analizi:
Ülkemizin yetişmiş uzman kapasitesinden yararlanılmasına yönelik kurumlar arasında yapılacak işbirliğinin, proje hedeflerine ulaşmada önemli katkılar sağlayacağı düşüncesiyle, üretimden tüketime kadar yer alan süreçte, sektörün tüm paydaşlarının yanında, farklı disiplinlerde akademik çalışmalar yapan uzmanların da bir araya gelmesiyle;
- 04-05 Mayıs 2015 tarihleri arasında Denizli ilinde 14 farklı ilden, 15 farklı kurumdan ve 12 farklı üniversiteden olmak üzere ülke genelinde toplam 100'ün üzerinde yetkilinin katılımı,
- 15-16 Eylül 2015 tarihleri arasında 10 farklı ilden, 14 farklı kurumdan ve 14 farklı üniversiteden olmak üzere ülke genelinde toplam 100'ün üzerinde yetkilinin katılımı,
- 06-07 Ekim 2015 tarihleri arasında Hatay ilinde 10 farklı ilden, 12 farklı kurumdan ve 11 farklı üniversiteden olmak üzere ülke genelinde toplam 100'ün üzerinde yetkilinin katılımı ile "Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalıştayları" düzenlenmiştir.
- 15 Kasım 2016 tarihinde İzmir ilinde 35 proje ili, ilgili kurumlar ve tıbbi-aromatik bitkiler sektörünün pazarlama ayağında yer alan paydaşlarından oluşan yaklaşık 100 kişinin katılımları ile "Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalıştayı" düzenlenmiştir.
- Proje hedefleri ve Çalıştay Sonuç Raporları çerçevesinde; Çankırı İli Ilgaz İlçesinde 29 Haziran-1 Temmuz 2016 tarihleri arasında Bakanlığımızın ilgili birimleri yanında, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve TSE temsilcileri ile 8 ayrı üniversitenin akademisyenlerinden oluşan yaklaşık 35 kişinin katılımlarıyla Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Stratejik Belge Hazırlık Toplantısı yapılmıştır.
2. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi:
- 2015 yılından itibaren 35 ilde en az üç personelden oluşan Teknik Ekipler kurulmuştur. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Eğirdir Meyvecilik Araştırma Enstitüsü ve Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından teknik ekiplere, tıbbi ve aromatik bitkiler mevzuatı ve yetiştiriciliği konularında hizmet içi eğitimler verilmiştir. Eğitim alan teknik ekipler tarafından, 665 teknik personel ve 4692 çiftçiye, İl Müdürlüklerinde demonstrasyon çalışmaları yapılan tür ve çeşitlerle ile ilgili eğitimler verilmiştir.
- Tıbbi ve aromatik bitkilerinin kültür alanlarında yetiştirilmesi ile ilgili olarak 2015 ve 2016 il çalışmalarının, demonstrasyonlarının, eğitim ve tarla günlerinin yer alacağı görsel ağırlıklı bir katalog çalışması devam etmektedir.
3. Çiftçi Şartlarında Demonstrasyon:
- Proje uygulanan İl Müdürlükleri tarafından 2015 yılında; 212 çiftçi, 21 ilde, 653 dekar alanda 19 bitki ile, 2016 yılında ise; 355 çiftçi, 33 ilde, 1007 dekar alanda 26 bitki ile demonstrasyon çalışmaları yürütülmüştür.
- 2015 ve 2016 yıllarında demonstrasyon çalışması yapılan bitkilerin, etken madde oranlarının belirlenmesi için Bakanlığımıza bağlı Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünde demonstrasyon çalışmaları yapılan tür ve çeşitlerde etken madde analizi yapılarak en uygun yetiştirme alanlarının belirlenmesi çalışmaları planlandığı şekilde yürütülmektedir.
