Türkiye – AfB İlişkileri

Afrika ile ilişkiler Türk dış politikasının öncelikli alanlarından birini oluşturmaktadır. Türkiye-Afrika ilişkileri, Türkiye'nin Ocak 2008'de Afrika Birliği tarafından Kıtanın stratejik ortağı olarak ilan edilmesinden bu yana önemli bir ivme kazanmıştır.

Bu bağlamda, Türkiye Afrika'da kapsamlı ve çok katmanlı bir politika izlemektedir. Bu politikanın ana ilkeleri şöyle özetlenebilir:

i) İkili üst düzey ziyaretleri yoğunlaştırarak ve Afrika'nın sesi olarak hareket ederek, ikili ve çok taraflı platformlarda Afrika ülkelerinin meşru haklarını ve çıkarlarını savunarak daha yakın siyasi ilişkiler kurmak,

ii) Ticaret, yatırım ve insani yardım yoluyla güçlüklerinin üstesinden gelmek üzere Afrika'yı ekonomik alanda desteklemek,

iii) Kıta'nın bölgedeki diyaloğu, anlayışı ve barışı arttırması ile uluslararası ve bölgesel örgütlerde demokrasi ve iyi yönetişim alanlarında daha fazla ilerleme kaydetmesi konularında yardımcı olmak,

iv) Afrika Birliğinin politikasına uygun olarak "Afrika'nın sorunlarına Afrikalılarca çözüm getirilmesi" ilkesini benimsemek.

AfB Zirvelerine misafir ülke olarak katılan ülkemiz, 2005 yılında AfB nezdinde gözlemci ülke statüsü kazanmıştır. Addis Ababa Büyükelçiliğimiz, AfB faaliyetlerini, AfB nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği statüsüyle yakından takip etmektedir. Zirve ile eşzamanlı olarak düzenlenen "Türkiye-Afrika İş Forumu", ülkemizin ekonomik imkânlarının Afrikalı bürokratlara ve işadamlarına tanıtılmasını sağlanmıştır.

AfB 2008 yılında Türkiye'yi Afrika'nın stratejik ortağı olarak kabul ederek Türkiye ile olan ilişkilerini geliştirme iradesi sergilemiştir. Müteakiben Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi 18-21 Ağustos 2008 tarihlerinde İstanbul'da gerçekleştirilmiştir. Söz konusu zirvede, "Türkiye-Afrika İşbirliği İstanbul Deklarasyonu: Ortak Bir Gelecek için İşbirliği ve Dayanışma" ve "Türkiye-Afrika Ortaklığı için İşbirliği Çerçevesi" başlıklı belgeler kabul edilmiştir. Bu çerçevede, hükümetler-arası işbirliği; ticaret ve yatırım; tarım, tarımsal ürünlerin ticareti, kırsal kalkınma, su kaynaklarının yönetimi, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler; sağlık; barış ve güvenlik; altyapı, enerji, ulaşım ve telekomünikasyon; kültür, turizm ve eğitim; medya, enformasyon ve iletişim teknolojisi ile çevre öncelikli işbirliği alanları olarak belirlenmiştir. 

2008 yılında Afrika Birliği Türkiye'yi Kıta'nın stratejik ortağı ilan etmiş ve ilişkiler ivme kazanmıştır. Bu çerçevede, 2009-2010 dönemi BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliği yapan Türkiye, uluslararası platformlarda her vesileyle Afrika'nın sesi olarak hareket etmiştir.

Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi'nde kabul edilen işbirliği alanlarına dayalı bütüncül bir stratejinin oluşturulmasına yönelik olarak, Afrika Strateji Belgesi 26 Mart 2010 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak kabul edilmiştir. Belgede Afrika stratejimizin hedefi, özel konumları dikkate alınarak Afrika ülkeleri ve AfB ile ülkemizin ortaklık görünümünün güçlendirilmesi olarak tanımlanmıştır.

Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi'nde kabul edilen izleme mekanizması çerçevesinde, I. Türkiye-Afrika İşbirliği Yüksek Düzeyli Memurlar Toplantısı 15 Aralık 2010 tarihinde İstanbul'da düzenlenmiştir. Toplantı sonunda, çalışmaları 2009 yılından bu yana devam eden "2010-2014 Türkiye-Afrika Ortaklığı Ortak Uygulama Planı" kabul edilmiş ve Ortak Basın Bildirisi yayımlanmıştır.

II. Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'nin hazırlıkları çerçevesinde, Ankara'da ve Addis Ababa'da dört kez Kıdemli Memurlar Toplantısı yapılmıştır.

II. Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi, "sürdürülebilir bir kalkınmanın ve bütünleşmenin güçlendirilmesi için yeni bir ortaklık modeli" teması altında 19-21 Kasım 2014 tarihlerinde Malabo'da düzenlenmiştir. Zirve'de bir Bildiri ve 2015-2019 dönemine ilişkin Ortak Uygulama Planı kabul edilmiştir. Bu belgeler, aynı zamanda, gelecek Zirve'nin 2019 yılında Türkiye'de toplanmasını karara bağlamaktadır.

Zirve sonrasında Ankara'da 19 Mart 2015 tarihinde gerçekleştirilen Kıdemli Memurlar Toplantısında 2015-2019 Uygulama Planı gözden geçirilerek, önümüzdeki yıllarda hayata geçirilecek projeleri haiz bir matris kabul edilmiştir. 

Türkiye-Afrika 1. Tarım Bakanları Toplantısı ve Tarım İş Forumu

Tarım, tarım ticareti, kırsal kalkınma, su kaynaklarının yönetimi ve küçük ve orta ölçekli işletmeler, Afrika'nın sosyo-ekonomik kalkınmasını artırmak için önemli bir potansiyele sahiptir ve Afrika Türkiye Ortak Uygulama Planı 2015-2019'da belirtildiği gibi Afrika ve Türkiye arasındaki ticaret ilişkilerinin gelişmesine katkıda bulunabilir. Türkiye–Afrika Tarım Bakanları toplantısının düzenlenmesine ilişkin karar, Dışişleri Bakanlığı tarafından 19 Mart 2015 tarihinde gerçekleştirilen Türkiye Afrika Kıdemli Memurlar toplantısında verilmiştir. Bu sebeple, Türkiye Afrika ile tarım alanında ilk defa iki ayaklı bir faaliyet gerçekleştirmiştir: Tarım Bakanları 1. Toplantısı ve Tarım İş Forumu.           

Ülkemizin tarım ve hayvancılık sektöründeki bilgi ve tecrübelerinin paylaşılması, ticaret ve yatırım alanında fırsatlar oluşturulması ve mevcut işbirliğinin daha da geliştirilmesi amacıyla "Türkiye-Afrika Tarım Bakanları 1. Toplantısı ve Tarım İş Forumu" 27-28 Nisan 2017 tarihlerinde Antalya'da düzenlenmiştir. Afrika'dan 50'ye yakın sayıda ülkenin ve pek çok uluslararası kuruluş ile yüzlerce yerli ve Afrikalı işadamının katılım sağladığı toplantının Tarım Bakanları Toplantısı oturumu "Gıda Güvenliğinin Sağlanmasında Türkiye-Afrika Kırsal Kalkınma Ortaklığı" teması çerçevesinde düzenlenmiştir. Tematik oturum neticesinde Türkiye-Afrika Tarımsal İşbirliği Platformu kurulmuştur.

Organizasyon süresince, İşletmeler Arası (B2B) toplantılar düzenlenmiş olup; B2B toplantılarının Türkiye-Afrika arasındaki ticari ilişkileri, tarımsal ticaret hacmini artırması; yatırımların özendirilmesine katkıda bulunması beklenmektedir. Ayrıca tarımın farklı sektörlerini kapsayan kapsamlı stantlar kurulmuş; sergi alanındaki stantlar çeşitli tarım alt sektörlerini temsil etmiştir.

Diğer taraftan, organizasyon kapsamında 8 yan etkinlik gerçekleştirilmiştir.

Yan Etkinlik Temaları: