Avrupa Birliği

​

Tarım ve Kırsal Kalkınma müzakere faslı (Fasıl 11), temel tarım politikalarının belirlendiği ve bu politikaların uygulanabilmesi için gerekli idari yapıların ortaya konduğu alan olması itibariyle, tarım sektörünün AB'ye entegrasyonunda kilit rol oynamaktadır.

Fasıl, Avrupa Birliği'nin (AB) Ortak Tarım Politikası'nın (OTP) üstlenilmesine yönelik hazırlık çalışmalarını kapsadığından, OTP'nin başlıca unsurlarına kısaca bakmakta yarar bulunmaktadır:

OTP, iki sütunlu bir yapıya sahiptir. Birinci sütun, tarım piyasalarına ilişkin önlemleri ve tarımsal destekleri içerirken, ikinci sütunu kırsal kalkınma politikası oluşturmaktadır. Birinci sütun kapsamında, piyasalar Ortak Piyasa Düzenleri (OPD) denilen bir sistem ile düzenlenmekte olup, bu sistemin temelinde, piyasa istikrarının sağlanmasına yönelik müdahale önlemleri, üretici örgütlerine ilişkin kurallar da dahil olmak üzere, üretim ve pazarlamaya ilişkin kurallar ile dış ticaret önlemleri yer almaktadır. Büyük oranda üretimden bağımsız ödemeler ile diğer doğrudan ödemeler şeklinde verilen tarımsal destekler ise AB tarım bütçesinden en büyük payı (% 70) almaktadır.

OTP'nin ikinci ayağı olan kırsal kalkınma politikası, AB bütçesi ile Üye Devletler tarafından ortaklaşa finanse edilmekte ve Üye Devletler tarafından, kendi bölgesel öncelik ve ihtiyaçlarına göre hazırladıkları programlar bazında yürütülmektedir. Daha önce "eksenler" olarak adlandırılan alt politika alanları, artık "öncelikler" olarak sınıflandırılmakta ve Üye Devletler, 6 ana önceliği dikkate alarak, kendi bölgesel hedeflerini gerçekleştirmek üzere, kendi kullanacakları tedbirlere karar vermektedir.

Bu iki sütun kapsamında şekillenen yapının işleyebilmesi ve kontrolünün sağlanması için bazı idari yapılar (yatay konular) oluşturulmuş olup, bunlardan biri, arazilerin, çiftçilerin, destek başvurularının kayıtlarının tutulduğu ve kontrolünün sağlandığı Entegre İdare ve Kontrol Sistemidir (IACS).  Bir diğer önemli idari yapı ise, AB bütçesinden verilen desteklerin Üye Devletlerde dağıtımının ve kontrolünün sağlanması için oluşturulan Ödeme Kurumlarıdır.

Fasılla ilgili tanıtıcı tarama toplantısı 2005 yılı Aralık ayında, detaylı tarama toplantısı ise 2006 yılı Ocak ayında yapılmıştır. Tanıtıcı tarama toplantısında Avrupa Birliği (AB) müktesebatı Türk yetkililerine tanıtılırken, ayrıntılı tarama toplantısında Türk mevzuatı ve uygulamaları AB mevzuatı ile karşılaştırılarak AB yetkililerine anlatılmıştır. Bu toplantıların ardından, AB tarafı Türkiye'nin AB müktesebatına uyum açısından durumunu, mevzuatta ve uygulamadaki farklılıklarını ortaya koyan ve atılması gereken adımların yer aldığı Tarama Sonuç Raporunu hazırlamıştır.

Fasıl 11, Ek Protokolün (Kıbrıs Şartı) tam olarak uygulanması şartına bağlı olarak askıya alınan fasıllardan biridir. Tarama Sonu Raporu ile Fasıl 11'in fiili müzakerelere açılabilmesi için "Kıbrıs şartı" dışında beş tane açılış kriteri belirlenmiş olup, uyum çalışmalarımız önceliklerin bu kriterlerin sağlanmasına yönelik olarak yürütülmektedir. 

​12. Fasıl adından da anlaşılacağı üzere başlı başına kapsamlı birer konu başlığı olan gıda güvenilirliği, veterinerlik ve bitki sağlığı alanlarına ilişkin düzenlemeleri kapsamaktadır. Avrupa Birliği müktesebatının büyük bir kısmı bu fasıl kapsamında yer almaktadır.-         Gıda GüvenilirliğiGıda Güvenilirliği, tüketicinin korunması, bilgilendirilmesine yönelik hijyen ve sunum kuralları, gıda güvenilirliğinin teminine yönelik mekanizmalar ve denetimlere yönelik düzenlemeleri içermektedir. Ayrıca, gıdanın işlenmesi ve piyasaya sürülmesiyle ilgili, özellikle hayvansal gıdalar için daha sıkı olan hijyen kurallarını da içermektedir.-         VeterinerlikTarım mevzuatının önemli bir bölümünü oluşturan veterinerlik mevzuatı esas itibariyle canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerin Topluluk içi ticareti, hastalık kontrol ve eradikasyonu, AB dışındaki ülkelerden gelecek ürünlere ilişkin teknik ve idari düzenlemeler ile hayvansal kökenli ürünlerin üretiminin kontrolüne ilişkin düzenlemeleri içermektedir. Alt başlık altında aynı zamanda, hayvan hastalıklarının bildirimi, hayvanların kimliklendirilmesi ve hareketlerinin takibine ilişkin gerekli idari yapılara ve mekanizmalara ilişkin kapsamlı düzenlemeler bulunmaktadır. Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin ithalatı için ayrıntılı kuralları ortaya koyan mevzuat, ithalatın belirli ve bu konuda özel olarak teçhiz edilmiş sınır kontrol noktalarından yapılmasını gerekli kılmaktadır.-         Bitki SağlığıBitki ve bitkisel kökenli ürünlere zarar veren organizmaların kontrolü, dikim amaçlı bitkilerin ticaretinde bitki pasaportunun kullanılması, zirai mücadele ilaçlarının ruhsatlandırılması işlemleri, iç ve dış karantina tedbirleri, bitkisel kökenli ürünlerde zirai mücadele ilaçları kalıntıları, tohum ve fide kalitesi ve bu ürünlerin pazarlanmasına ilişkin kurallar yer almaktadır.12. Fasıla ilişkin müzakere çalışmaları 2006 yılında gerçekleştirilen tanıtıcı ve ayrıntılı tarama toplantıları ile başlamıştır. Tanıtıcı Tarama Toplantısı, 9 – 15 Mart 2006 tarihlerinde, Ayrıntılı Tarama Toplantısı ise 24 – 28 Nisan 2006 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.Tanıtıcı tarama toplantısında Avrupa Birliği (AB) müktesebatı Türk yetkililerine tanıtılırken, ayrıntılı tarama toplantısında Türk mevzuatı ve uygulamaları AB mevzuatı ile karşılaştırılarak AB yetkililerine anlatılmıştır. Bu toplantıların ardından, AB tarafı Türkiye’nin AB müktesebatına uyum açısından durumunu, mevzuatta ve uygulamadaki farklılıklarını ortaya koyan ve atılması gereken adımların yer aldığı Tarama Sonuç Raporunu hazırlamıştır. Takip eden süreçte bu rapor çalışmalara rehberlik etmiştir. Sonraki dönemde, Tarama Sonuç Raporu çerçevesinde bir takım açılış kriterleri belirlenerek tarafımıza gönderilmiştir. Açılış kriterlerinin karşılanmasına yönelik çalışmaların AB tarafından yeterli görülmesinin ardından 30 Haziran 2010 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilen 9. Hükümetlerarası Katılım Konferansı’nda 12. Fasıl müzakerelere açılmıştır.Bu fasla uyum sağlanması ile işlenmiş ürünler dâhil olmak üzere Türk tarım ürünlerinin, sağlık, kalite ve standart olarak AB tarafından güvenilir bulunmuş olmakla, bölgemizde ve dünyada pazara girişte kolaylık ve rekabet gücü kazanması, tüketici güveni seviyesinin yükselmesi, farkındalığın artması beklenmektedir.

​

Fasıl 13 kapsamındaki çalışmalar, Avrupa Birliği'nin (AB) Ortak Balıkçılık Politikası'na uyuma yönelik olarak yürütülmektedir. 

OBP, Avrupa Birliği'nin su ürünleri avcılığı ve yetiştiriciliğini yönetim aracıdır. OBP ile avcılık ve yetiştiricilikten elde edilen su ürünlerinin çevresel, ekonomik ve sosyal bakımdan sürdürülebilir olmasını sağlamak ve AB vatandaşlarına sağlıklı bir gıda kaynağı sunmak amaçlanmaktadır.

OBP ortak bir kaynağı yönetmek ve asıl Topluluk Anlaşmalarındaki yükümlülükleri karşılamak için ortaya konmuştur. Balıklar hareketli ve doğal bir kaynak olduğundan ortak mülkiyet olarak göz önüne alınmışlardır. Buna ilaveten, Topluluğu oluşturan Anlaşmalar, bu alanda AB seviyesinde benimsenen ortak kuralları olan ve her ülkede uygulanan ortak bir politikanın olması gerektiğini belirtmektedir. Kökeni 1970'lere dayansa da asıl OBP 1983 yılında oluşturulmuştur.

Ortak Balıkçılık Politikasının 4 ana politika alanı bulunmaktadır:

  • Balıkçılık yönetimi
  • Uluslararası politika
  • Pazarlama ve ticaret politikası
  • Politikanın finansmanı

Fasılla ilgili tanıtıcı tarama toplantısı 2006 yılı Şubat ayında, detaylı tarama toplantısı ise 2006 yılı Mart ayında yapılmıştır. Tanıtıcı tarama toplantısında Avrupa Birliği (AB) müktesebatı Türk yetkililerine tanıtılırken, ayrıntılı tarama toplantısında Türk mevzuatı ve uygulamaları AB mevzuatı ile karşılaştırılarak AB yetkililerine anlatılmıştır. Bu toplantıların ardından, Türkiye'nin AB müktesebatına uyum açısından durumunu, mevzuatta ve uygulamadaki farklılıklarını ortaya koyan ve atılması gereken adımların yer aldığı Tarama Sonuç Raporu henüz tarafımıza iletilmemiştir. 

​

Avrupa Birliği (AB), aday ülkelerin AB'ye uyumunda ortaya çıkacak teknik ve finansal zorlukların üstesinden gelinebilmesi için çeşitli destek araçları ve Topluluk programları ile aday ülkelere yardımda bulunmaktadır. Bu çerçevede, Bakanlığımızca, 2002-2014 döneminde veterinerlik, bitki sağlığı, su ürünleri, gıda güvenilirliği, organik tarım, kırsal kalkınma, istatistik, arazi parsel tanımlama sistemi gibi konularda çeşitli projeler gerçekleştirmiştir

2002-2014 döneminde AB katkısı yaklaşık 185,8 Milyon Avro olan yaklaşık 236,0 Milyon Avro toplam bütçeli 38 adet proje tamamlanmıştır. Toplam bütçesi 122,7 Milyon Avro olan 24 projenin başvuru ve uygulanma aşamaları halen devam etmektedir. 

IPA II (2014-2020)

 

Avrupa Birliği'nin aday ve potansiyel aday ülkelere AB üyelik sürecinde yapısal reformlar için sağladığı Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA)'nın 2007-2013 yıllarını kapsayan döneminin bitmesinin ardından 2014-2020 bütçe dönemi ile eş zamanlı yürüyecek IPA II dönemi 2014 yılında başlamıştır. IPA II döneminin hukuksal çerçevesini belirleyen yeni AB tüzükleri yürürlüğe girmiştir. Bunlar;

  • IPA II dahil olmak üzere, toplam altı farklı yardım aracı için ortak kuralların düzenlendiği Avrupa Parlamentosu ve Konseyi'nin AB'nin dış yardımlarının finansmanına ilişkin genel kural ve prosedürlerin belirlendiği 11 Mart 2014 tarih ve 236/2014 sayılı Tüzük,
  • Avrupa Parlamentosu ve Konseyi'nin 2014-2020 dönemi Katılım Öncesi Yardım Aracını (IPA II) oluşturan 11 Mart 2014 tarih ve 231/2014 sayılı Tüzük,
  • Komisyon'un 231/2014 sayılı Tüzüğe bağlı uygulama hükümlerinin belirlendiği 02 Mayıs 2014 tarih ve 447/2014 sayılı Uygulama Tüzüğü'dür.

     

    IPA II kapsamında 2014-2020 arası ülkelerin İndikatif Ülke Strateji Belgelerinde ve İndikatif Çok Ülkeli Strateji Belgesinde yer alan toplam IPA fonu 11.150,1 Milyon Avrodur. IPA II (2014-2020) fonlarının ülkelere dağılımı ve tarıma ayrılan fonlar Tablo 1'de gösterilmiştir. Tablo 1 incelendiğinde IPA II fonlarından en büyük payı yaklaşık 4,5 milyar Avro ile ülkemizin aldığı görülmektedir.

    Tablo 1: IPA II (2014-2020) fonlarının ülkelere dağılımı ve tarıma ayrılan fon miktarları
Ülkeler

Tarım ve kırsal Kalkın maya ayrılan IPA Fonu

(Milyon Avro)

Toplam IPA Fonu içerisinde Tarım v e Kırsal Kalkınmaya ayrılan pay (%)

 Toplam IPA Fonu

(Milyon Avro)

Arnavutluk92,014,2649,4
Makedonya106,316,0664,2
Kosova79,712,3645,5
Karadağ52,419,4270,5
Sırbistan210,013,91.508,0
Çok Ülkeli Programlar--2.958,6
Türkiye912,220,54.453,9
Toplam1.452,614,211.150,1

 

TR-AB Mali İşbirliği hakkında detaylı bilgi için bakınız.​

​

Türkiye'nin AB yolundaki ilk adımı 1959 yılında yapılan ortaklık başvurusu ile atılmıştır. AET Bakanlar Konseyi Türkiye'nin başvurusunu kabul etmiş ve üyelik koşulları gerçekleşinceye kadar geçerli olacak bir ortaklık anlaşması olan Ankara Anlaşması Türkiye ile AET arasında 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanmış ve 1 Aralık 1964 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten sonra bir diğer önemli olay Türkiye'nin 14 Nisan 1987 tarihinde Ankara Anlaşması'nda öngörülen geçiş dönemlerinin tamamlanmasını beklemeden tam üyelik başvurusunda bulunmasıdır. Komisyon kendi iç bütünleşmesini tamamlamadığını iddia ederek bu başvuruya olumsuz yanıt vermiş fakat Türkiye'nin üyeliğe ehil olduğunu ifade etmiştir. Bu kapsamda Türkiye 1973 yılında yürürlüğe giren Katma Protokol'de öngörüldüğü üzere 1995 yılında Gümrük Birliği'ne katılmak üzere çalışmalarını tamamlamış ve 1 Ocak 1996 tarihinde Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği resmen sağlanmıştır. Bu tarihten sonra 10-11 Aralık 1999 Helsinki'de yapılan AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'nde Türkiye'nin adaylığı resmen açıklanmış ve diğer aday ülkelerle aynı statüde olacağı ifade edilmiştir. 17 Aralık 2004 tarihinde gerçekleştirilen Brüksel Zirvesi'nde ise AB ile Türkiye arasında müzakerelere başlanabileceği ifade edilmiştir. Son olarak 3 Ekim 2005 tarihi itibariyle Müzakere Çerçeve Belgesi kabul edilmiş ve Katılım Müzakereleri resmen başlamıştır.

Tarama Süreci

Katılım müzakereleri öncelikle tarama süreci ile başlamaktadır.

AB müktesebatının analitik olarak incelenmesi anlamını taşıyan tarama sürecinde, aday ülkeler müktesebat hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirilmekte ve aday ülke ulusal mevzuatlarının AB müktesebatı ile ne ölçüde uyumlu olduğunun tespiti yapılmaktadır. Aday ülkenin müzakerelere hazırlanmasını ve katılım öncesi sürecin hızlandırılmasını hedefleyen "tarama" döneminde esas olarak, Topluluk müktesebatı ile aday ülke mevzuatı arasındaki farklılıklar belirlenmekte ve müktesebat aktarımında karşılaşılacak sorunlar ölçülmektedir.  Müzakerelerin başlatılacağı ilk konu başlıklarının saptanmasında belirleyici olan bu süreç aynı zamanda, Topluluk müktesebatının etkin bir biçimde uygulanması için gerekli idari yapıların oluşturulması ya da varolan yapıların güçlendirilmesi çalışmalarının şekillendirildiği bir dönemdir.

Tarama sürecinin ardından, her müktesebat başlığı için AB Komisyonu tarafından ayrı bir "tarama raporu" hazırlanmakta ve AB Konseyi'ne sunulmaktadır. Buradaki değerlendirme ve öneriler, o fasılda müzakerelerinin açılmasına temel teşkil etmektedir. Komisyon, raporlarında, ayrıntılı tarama sırasında ülkemizce verilen bilgilere dayanarak ülkemizin müzakerelere hazır olup olmadığını değerlendirmekte ve sonuç kısmında ya faslın müzakereye açılmasını önermekte ya da bunun için tamamlanması gereken ön-şartları (benchmarks) ortaya koymaktadır.

Bu kapsamda 35 müzakere faslından 3'ü Bakanlığımız sorumluluğunda yürütülmektedir:

Fasıl 11: Tarım ve Kırsal Kalkınma

Fasıl 12: Gıda Güvenilirliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı

Fasıl 13: Balıkçılık

 

Bahse konu fasıllardan yalnızca Fasıl 12 fiili müzakerelere açılmış olup diğer iki fasıl Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi'nin 13-14 Aralık 2006 tarihlerinde düzenlenen zirvesi sonucu aldığı "Ek protokolün tam olarak uygulanması" kararı ve Türkiye'nin bu protokole Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin tanınmasına yönelik olarak çekince koyması sebebiyle müzakereye kapalı durumdadır.

Fasıl 11, 12 ve 13'e ilişkin süreç aşağıdaki tabloda ifade edilmektedir:

SüreçFasıl 11Fasıl 12Fasıl 13
Tanıtıcı Tarama5-8 Aralık 20059-15 Mart 200624 Şubat 2006
Ayrıntılı Tarama23-26 Ocak 2006 24-28 Nisan 200631 Mart 2006
Tarama Sonu Raporu13 Ekim 2006Şubat 2007 Resmen onaylanmadı
Açılış Kriterleri24 Şubat 2007 12 Haziran 2007 Henüz resmen açıklanmadı
Fiili MüzakerelerHenüz başlamadı30 Haziran 2010 Henüz başlamadı
Kapanış Kriterleri-30 Haziran 2010 -

Önemli Belgeler

İlerleme Raporu

Avrupa Komisyonu, 1998 yılından bu yana, aday ülkelerin kaydettikleri ilerlemeleri düzenli olarak izlemekte ve gelişmeleri her yıl hazırladığı ve "İlerleme Raporu" adı verilen raporlarla ortaya koymaktadır. Bir konunun İlerleme Raporu'nda olumlu bir şekilde yer alabilmesi için, o konuyla ilgili mevzuatın hazırlanmış, onaylanmış ve uygulanıyor olması gerekmektedir. 2012 yılında, istisnai bir girişimde bulunulmuş ve dönemin AB Bakanı ve Başmüzakereci Sayın Egemen BAĞIŞ'ın inisiyatifiyle ülkemiz kendi İlerleme Raporu'nu hazırlamıştır.

Bugüne kadar yayımlanan İlerleme Raporları için tıklayınız.

Katılım Ortaklığı Belgesi

Katılım Ortaklığı Belgeleri, aday ülkelerin üyelik yönünde gerçekleştirmeleri gereken tüm çalışmaları önceliklerine göre bir takvim çerçevesinde ortaya koymaktadır. "Kısa vadeli" ve "orta vadeli" önceliklerden oluşan Katılım Ortaklığı Belgeleri, adayların gösterdiği ilerlemelere göre, gerektiği takdirde Komisyon tarafından yenilenmektedir. İlki 2001 yılında yayınlanan KOB, daha sonra 2006 ve 2008 yıllarında revize edilmiştir.

Bugüne kadar yayımlanan Katılım Ortaklığı Belgeleri için tıklayınız.

Ulusal Program

Her aday ülke Katılım Ortaklığı Belgesi'nde belirtilen önceliklerin yerine getirilmesi ve AB müktesebatına uyumun sağlanması için detaylı bir Ulusal Program hazırlamaktadır. Ulusal Program, belirlenen önceliklerin gerçekleştirilmesi ve alınması gereken önlemlere yönelik belirli bir takvim ile bu amaçlar için gerekli insan ve mali kaynakları içermektedir. Adaylık sürecinde Ulusal Programlar gelinen aşamalar ve oluşan ihtiyaçlar kapsamında belirli dönemlerde gözden geçirilerek yenilenmektedir. Ülkemizin hazırladığı en son Ulusal Program 2008 yılı sonunda yayımlanmıştır.

Bugüne kadar yayımlanan Ulusal Programlara ulaşmak için tıklayınız.

Ulusal Eylem Planı

Ülkemizin Avrupa Birliği'ne katılım çalışmalarına ivme kazandırılması amacıyla "Türkiye'nin Avrupa Birliği Stratejisi"  kapsamında "AB'ye Katılım için Ulusal Eylem Planı"  hazırlanmıştır. AB'ye Katılım için Ulusal Eylem Planı" iki aşamadan oluşmaktadır. Eylem Planı'nın Acil Eylem Planı olarak adlandırılan I. aşamasında müzakere fasılları çerçevesinde Kasım 2014-Haziran 2015 tarihleri arasında uyumlaştırılması öngörülen birincil ve ikincil mevzuat ile kurumsal yapılanma ve diğer çalışmalara ilişkin öncelikler yer almaktadır. Bu kapsamda sektörümüzle ilgili olarak;

  • Fasıl 11 altında; 2 birincil mevzuat; 1 ikincil mevzuat, 2 kurumsal yapılanma tedbiri bulunmaktadır.
  • Fasıl 12 altında; 20 ikincil mevzuat, 1 kurumsal yapılanma tedbiri bulunmaktadır.
  • Fasıl 13 altında; kısa vadede öngörülen bir mevzuat/tedbir bulunmamaktadır.

Ulusal Eylem Planının I. Aşamasına ulaşmak için tıklayınız.

Eylem Planı'nın II. Aşaması ise Haziran 2015-Haziran 2019 döneminde uyumlaştırılması öngörülen birincil ve ikincil mevzuat ile kurumsal yapılanma ve diğer çalışmalara ilişkin öncelikleri kapsamaktadır. Bu kapsamda sektörümüzle ilgili olarak;

  • Fasıl 11 altında 1 adet birincil mevzuat, 4 adet ikincil mevzuat ve 7 adet kurumsal yapılanma tedbiri bulunmaktadır.
  • Fasıl 12 altında 73 adet ikincil mevzuat ve 8 adet kurumsal yapılanma tedbiri bulunmaktadır.
  • Fasıl 13 altında 2 adet birincil mevzuat, 2 adet ikincil mevzuat ve 4 adet kurumsal yapılanma tedbiri bulunmaktadır.

Ulusal Eylem Planının II. Aşamasına ulaşmak için tıklayınız.
YUKARI