Kodeks Alimentarius Komisyonu Bulaşanlar Kodeks Komitesi (CCCF) nin 18 inci toplantısı 22-27/06/2025 tarihleri arasında Bangkok/Tayland'ta gerçekleştirildi. Komite Toplantısında Kodeks Alimentarius Komisyonu Başkan Yardımcısı Dr. Betül VAZGEÇER açılış konuşması yapmıştır.
Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığından Tarım ve Orman Uzmanı Sinan ARSLAN, Mühendis Bengi AKBULUT PINAR, Tarım ve Orman Uzman Yardımcıları Afranur ÖZÇOBAN ve Gülşah YILDIRIM, Türkiye Kodeks İrtibat Noktası Sekretaryası (CCP Türkiye) Nilüfer DURAL ve Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğünden Devrim KILIÇ tarafından Eylül 2024 tarihinden itibaren Bulaşanlar Komitesi (CCCF) çalışmalarına hazırlanmak amacıyla yoğun bir çalışma yürütülmüştür. Yapılan çalışmaları sunmak ve ülke görüşlerimizi iletmek üzere toplantıya katılım sağlanmıştır.
CCCF'nin 2024 yılında düzenlenen 17 nci toplantısında; Pirolizidin Alkaloidler (PA) için önleme ve azaltma kılavuzu (CoP)'un revizyonunun gerekliliği konusunda doküman hazırlanması ve GEMS Food veri tabanına gönderilecek veriler için numune alma ve analiz metodu performans kriterlerinin belirlenmesi görevinin Elektronik Çalışma Grubu (EWG) başkanlığını üstlenen Türkiye tarafından çalışma sonuçları sunulmuştur. CoP'un revizyonunu içeren Proje Dokümanı kabul edilerek onaylanmak üzere Kodeks Alimentarius Komisyonuna (CAC) iletilmiştir. Ayrıca numune alma ve analiz metodu performans kriterlerine ilişkin hazırlanan kılavuz da CCCF'nin iç belgesi olarak onaylanmıştır. Böylece geçen yıl üstlenilen görev başarıyla tamamlanmıştır.
Toplantıda PA için CoP'u çalışmak üzere Türkiye'nin başkanlığında ve İngiltere ve Hollanda'nın eş başkanlığında yeniden elektronik çalışma grubu (EWG) kurulmuş ve böylece gelecek dönem için yeni görev üstlenilmiştir.
Türkiye tarafından CCCF18'de, Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzman Komitesi/JECFA ile Avrupa Gıda Güvenilirliği Kurumu/EFSA gibi risk değerlendirme otoriteleri arasındaki yaklaşım farklılıklarının netleştirilmesi ve sağlık endişesi için güncel değerlendirmenin yapılabilmesi amacıyla JECFA öncelikli listesine okratoksin A (OTA) değerlendirmesinin güncellenmesi teklifini içeren çalışma dokümanı sunulmuştur. Yapılan tartışmalar sonucunda Türkiye'nin önerisi kabul edilmiştir.
Avrupa Birliği/AB tarafından kuru meyvelerde OTA için ülkemiz oluşum verilerini temsil etmeyecek şekilde düşük seviyede ML belirlenmiştir. Ülkemizde de 2023 yılında Türk Gıda Kodeksi- Bulaşanlar Yönetmeliğinde yapılan değişiklik ile kuru meyvelerde OTA için AB'den farklı ML belirlenmiştir. Bu farklılıklar ticari engeller oluşturmaktadır. Bu durumun düzeltilmesi için ülkemizde ilgili taraflarla yapılan değerlendirmeler sonucunda Kodeks Komitesinde kuru meyvelerde OTA için çalışma süreci başlatılmasına yönelik girişimde bulunulmasına karar verilmiştir. Bu çerçevede kodeks çalışma sürecinin ilk aşamasına yönelik olarak kuru meyvelerde OTA için CoP geliştirilmesine yönelik CCCF18'e öneride bulunulmuştur. Toplantıda yapılan tartışmalar sonucunda Türkiye'nin önerisi kabul edilerek Türkiye'nin başkanlığında ve İngiltere'nin eş başkanlığında EWG kurulmasına karar verilmiştir. CCCF'in 19 uncu toplantısına taslak CoP'u içerecek şekilde bir Proje Dokümanı hazırlama görevi ülkemiz tarafından üstlenilmiştir.
Toplantıdaki diğer gündem konularına ülke görüşlerimiz sunulmuştur. Alınan kararların büyük çoğunluğu ülke görüşlerimiz ile örtüşmüştür.
CCCF ana toplantısının öncesinde tüm katılımcıların hazır bulunduğu salonda ilk defa EWG Başkanları ile bir söyleşi gerçekleştirilmiştir. Türkiye, ABD ve Yeni Zelanda delegelerinin temsil ettiği 3 EWG başkanının katıldığı oturumda, Türkiye, başarılı bir şekilde yürüttüğü Elektronik çalışma grubu çalışmaları hakkında tecrübelerini aktarmıştır CCCF Başkanının EWG için gönüllü aramasına paralel olarak delegemiz tarafından yapılan konuşma, salonda büyük ilgi görmüş ve CCCF Başkanı , Türkiye delegasyonunu başarısından dolayı takdir etmiştir.
Toplantıda kabul edilen en önemli belgelerden bir tanesi AB tarafından geliştirilen ve kabul edilen VERİ ANALİZİ İLE İLGİLİ REHBERLİK belgesidir. Birçok önemli özelliğin belirlendiği dokümandaki en önemli noktalardan bir tanesi ülkelerde Kodeks CoP'larının uygulanması sonucunda elde edilmiş verilerin kabul edilecek olmasıdır. Diğer önemli bir husus ise ML belirlenirken üretici ülke verilerinin esas alınması, ithalatçı ülke verilerinin belirli şartlarla kabul edilmesidir.
Toplantının önemli çıktılarından bir tanesi de ülkemize iletilen mentorluk talepleridir. Türkiye'nin laboratuvar altyapısı ve tecrübesi az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler tarafından ilgi görmektedir. Bu bağlamda, pek çok ülkeden işbirliği ve eşleştirme projeleri de talep edilmiştir.
Toplantının yan oturumları kapsamında mineral yağ hidrokarbonları için panel düzenlenmiştir. Ayrıca başka bir yan etkinlik olarak çevresel inhibitörler konusu ilgili uzmanlarca değerlendirilmiştir. FAO'nun yeni ve geleneksel tehlikeleri tanımlayan ve işbirliğine dayalı güvenlik değerlendirmeleri ve proaktif önlemlere duyulan ihtiyacı vurgulayan Yeni Gıda Kaynakları ve Üretim Sistemleri (NFPS) hakkındaki öngörü raporundan bahsedilmiştir.
CCCF18 toplantı gündemi ve dokümanlarına buradan ulaşılabilir.