Kaynaktan içme suyu sistemine verilen suyun bir kısmı son kullanıcıya ulaşamadan çeşitli nedenlerle kaybolmaktadır. Bu oran Dünya genelinde yaklaşık %30, Avrupa ülkelerinde yaklaşık %25 seviyelerindedir.[1] 2018 yılı verilerine göre her gün Dünya genelinde içme suyu temin ve dağıtım sistemlerine alınan suyun yaklaşık 346 milyon m3'ü kaybolmaktadır.[2] Bu yüksek seviyeler, özellikle nüfus artışı, kentleşme ve iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki etkisi gibi faktörler göz önüne alındığında, kaynak verimliliği açısından önemli zorluklar oluşturmaktadır.1 Dünya genelindeki su kaybının üçte bir oranında azaltılması durumunda 800 milyonun kişinin su ihtiyacına eşdeğer su kazanımı sağlanabilmektedir.2
4 ARALIK DÜNYA SU KAYIPLARI GÜNÜ
Uluslararası Su Birliği (IWA) tarafından, içme suyu dağıtım sistemlerindeki su kaybı sorununa ve su kayıplarıyla mücadele edilmesine ilişkin farkındalığın artırılması adına 2019 yılında 4 Aralık tarihi Dünya Su Kayıpları Günü olarak ilan edilmiştir.
Avrupa Birliği ise konuyu 2020 yılında revize edilen “İnsani Tüketim Amaçlı Suların Kalitesine İlişkin Direktif"te ele almıştır. Üye devletlerin kayıp seviyelerinin azaltılması için bir performans göstergesi belirlenmesi yükümlülüğü getirilmiştir.
ÜLKEMİZDE SU KAYIPLARI
Ülkemizde ise, 2014 yılında İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerinde Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliğinin yayımlanmasına müteakip ulusal hedefler belirlenmiş ve su kayıplarının azaltılması çalışmaları hız kazanmıştır. Söz konusu yönetmelik gereğince 2033 yılına kadar su kayıplarını kademeli olarak %25'e indirmekle yükümlüdür. Ulusal strateji ve eylemlerin belirlendiği Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı'nda ise 2040 yılına kadar su kayıplarının %10 oranına indirilmesi hedeflenmektedir.
2004 yılında ülkemiz genelinde %60'lar seviyesinde olan ortalama su kaybı, 2024 yılında %31,6'ya indirilmiştir. Su kayıp oranları %25 seviyesine indirilmesi ile yaklaşık 5 milyon nüfuslu bir kentin 1 yıllık su ihtiyacına karşılık gelecek su kazanımı elde edilebilir.
SU KAYIPLARI GRAFİĞİ
Bakanlığımızca
hazırlanan mevzuat, teknik rehberler, saha ziyaretleri, il ve havza su
kurullarında paydaş değerlendirmeleri ve münferit değerlendirmeler ile içme
suyu sistemlerindeki su kayıplarının azaltılmasına yönelik belediyelere teknik
destek sağlanmaktadır.
Ayrıca, başarılı uygulamaları olan belediyelerin diğer belediyeler ile teknik bilgi ve tecrübe paylaşmasına olanak sağlayan Belediye Su Kardeşliği Programı da Seferberlik kapsamında yürütülen çalışmalar arasındadır. Programa 62 belediye dahil edilmiştir.
Şebekelerin sayısallaştırılması (CBS), uzaktan izleme ve kontrol sistemlerinin kurulması (SCADA), izole alt bölgelerin oluşturulması, hidrolik modelleme, basınç yönetimi, akustik dinleme, sayaçların periyodik bakımı ve değişimi, abone yönetim sistemlerinin kurulması, şebeke rehabilitasyonu gibi uygulamaların yaygınlaştırılması İçme suyu temin ve dağıtım sistemlerindeki su kayıplarının azaltılması için öne çıkan tedbirlerdir. Su kayıplarının azaltılması; su hizmetlerinin güvenilirliğini artırır, suya erişimi iyileştirir, enerji tüketimini azaltır ve yeni kaynak ve yatırım ihtiyacını öteler.
[1] https://iwaponline.com/wpt/article/20/9/1921/109252/Water-loss-management-in-Europe-perceptions
[2] Liemberg R. and Wyatt A. (2018), IWA publishing Water Science and Technology: Water Supply “Quantifying the global non-revenue water problem"